Page 15 - 12_fizik_ogretmenin

ÇEMBERSEL HAREKET 13
Açısal Momentumun Korunumu

 Bir cismin üzerine etki eden net dış tork sıfır W
W 2
ise cismin açısal momentumu korunur. 1

I I
 Kolları açık bir hâlde dönen biri kollarını kapat- 1 2
tığında daha hızlı döner. Çünkü kollarını kapatan
kişinin eylemsizlik meomenti azalır ve açısal mo-
W > W 1
2
YAYINEVİ
mentumu korunduğu için açısal hız artar. Kolla-
I > I 2
1
rını açtığında yarıçap artar ve açısal hız azalır.
Dolayısıyla momentum korunur.

 Açısal momentum korunumuna kedilerin düşme hareketi-
ni örnek verebiliriz. Kedinin harekete başlamadan önce
açısal momentumu sıfırdır. Düşerken vücudunu farklı yön-
lerde hareket ettirdiği için ayaklarının, başının ve kuy-
EDİTÖR
ruğunun ayrı ayrı momentumu olur. Bu organların açısal
momentum toplamları sıfır olur. Bundan dolayı kedi ayak-
ları üzerinde yere iner.

KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ

 Teknolojinin gelişmesiyle uyduların kullanım alanları da artmıştır. Uydular önceleri
sadece uzay araştırmalarında kullanılmıştır. Ancak günümüzde askeri ve haberleşme
gibi amaçlarla da kullanılmaktadır. Bir uydunun istenilen yörüngeye yerleştirilmesi
için hızı ayarlanır. Bu hızla yörüngeye sabitlenen uydu eliptik bir yörüngede dolanır.

 Gezegenler kendi etraflarında dolanırken odaklarında Güneş bulunacak şekilde elip-
tik yörüngelerde dönerler. Gezegenlerin yörüngeleri kendi aralarında birbirlerine
gösterdikleri kütle çekiminden dolayı eliptiktir.
 Gezegenler, Güneş'in kütle çekim kuvveti etkisiyle çekilirken yaptıkları çembersel
hareket etkisiyle bulundukları yörüngelerde dolanırlar. Gezegenlere etki eden kütle
çekim kuvveti, gezegenlerin merkezcil kuvvetine eşittir. Açısal momentumun koru-
numundan dolayı gezegenler Güneş'e yaklaştığında hızları artar, uzaklaştıklarında
ise hızları azalır.