Page 102 - 9_cografya_ogretmenin
P. 102

100                                                               DOĞAL SİSTEMLER
                Eğimli bir arazi üzerinde yükselen nemli havanın sıcaklığının düşmesiyle,
             F
                Soğuk hava kütlesinin daha sıcak olan su yüzeyinden geçmesiyle oluşur.
             F
              ˇ Oluşumlarına göre sisler üç gruba ayrılır. Bunlar;
               ˇ  Kara sisleri (Radyasyon sisleri): Gece yer yüzeyinin soğuması sonucu meydana gelir.
               ˇ  Kıyı ve deniz sisleri (Adveksiyon sisleri): Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin yatay hareketi
              sonucu oluşur.
               ˇ  Yer şekli sisleri (Orografik sisler): Nemli hava kütlesinin bir dağ yamacı boyunca yük-

              selmesi ile oluşur.
              ˇ Yeryüzüne yakın hava içerisinde asılı duran ve çok küçük sıvı damlacıklarından oluşmuş,
             fazla yoğun ve kalın olmayan yoğunlaşmış kütleye pus denir. Sis kadar olmasa da pus görüş
             uzaklığını azaltan bir yoğunlaşma şeklidir.

          Yağışlar
              ˇ Plüviyometre ile ölçülür.         YAYINEVİ
              ˇ Bulut oluşumu atmosferdeki yoğunlaşmanın ilk aşamasıdır.


              ˇ Yoğunlaşmanın ilerlemesi ile daha da büyüyen katı ve sıvı tanecikler havada askıda kalama-
             yarak yer çekiminin etkisiyle yeryüzüne düşer. Bu olaya yağış denir.
                      EDİTÖR
              ˇ Yağış için aşağıdaki koşullar gerekir:
             X   Hava kütlesinin yeterli ölçüde nem taşıması

             X   Nemli hava kütlesinde sıcaklığın düşmesi
             X   Havanın hareket etmesi gerekir.

              Yağış Biçimleri
              ˇ Yağışlar  yeryüzünde  yoğuşma  ya  da  yükseklerde  yoğuşarak  yeryüzüne  düşme  biçiminde
             olmak üzere iki şekilde oluşmaktadır.
              ˇ Yerde gerçekleşen başlıca yoğuşma türleri çiy, kırağı ve kırçtır.
               ˇ  Çiy:  İlkbahar  veya  yaz  mevsiminde  sabahları  cisimlerin  üzerinde,  bahçedeki  bitkilerin

              yapraklarında  su  damlacıkları  oluşur.  Bu  damlacıklar  yağmur  damlası  değildir,  geceleri
              havanın soğumasıyla havada bulunan su buharının yoğuşarak oluşturduğu damlacıklardır.
               ˇ  Kırağı: Soğumanın çok şiddetli olduğu yerlerde, havanın temas ettiği yüzeylerde buz kris-
              talleri şeklinde oluşan yoğuşma ürünüdür.  Ülkemizde bu olay kış mevsiminin başlarında
              görülür.
               ˇ  Kırç: Zeminin aşırı soğumasıyla havadaki su buharının soğuyan zeminler, özellikle elektrik
              telleri, direkler ve ağaçların dalları üzerinde yoğunlaşarak buz hâlini almasıdır. Kırağıdan
              farkı buz kristallerinin tabakalar oluşturmasıdır.

              ˇ Bulutlardaki nemin yoğuşmasıyla oluşan yağış biçimleri de yağmur, kar ve doludur.
   97   98   99   100   101   102   103   104   105   106   107