Page 154 - 9_edebiyat_ogretmenin

152 MEKTUP / E-POSTA
EK FİİL (EK EYLEM)
ˇ Kip eki almış fiillere eklenerek bu fiilleri birleşik zamanlı hâle getiren ve isimlere getirilerek
isimlerin yüklem olmasını sağlayan eklere ek fiil denir. Ek fiil olarak kullanılan ekler idi (ek
fiilin hikâye çekimi), imiş (ek fiilin rivayet çekimi), ise (ek fiilin şart çekimi) ekleridir. Bu
eklerin dışında ek fiilin geniş zaman çekiminde şahıs ekleri (1. tekil ‘’-ım’’, 2. tekil -sın,

3. tekil -dır, 1. çoğul -ız, 2. çoğul -sınız, 3. çoğul -dır) kullanılır. İsimlerin ya da isim
soylu sözcüklerin üzerine getirilen şahıs ekleri de bu sözcükleri yüklem yapar. Geniş zaman
YAYINEVİ
çekiminde 3. tekil ve 3. çoğul şahıslar “-dır” eki ile çekimlenir.

Ek fiilin görevleri şunlardır:
ˇ Basit zamanlı fiillere getirilerek bu fiilleri birleşik zamanlı yapma:

F Bu şiiri arkadaşım yazmış. (Bu cümlede “yazmış” fiili basit zamanlıdır. Çünkü sadece
duyulan geçmiş zaman eki kullanılmıştır.)
Bu şiiri arkadaşım yazmıştı. (Fiil birleşik zamanlıdır. Çünkü duyulan geçmiş zaman

ekinin üzerine “-tı” ek fiili getirilmiştir. Fiil, ek fiilin hikâye çekimiyle çekimlen-
miştir.)
EDİTÖR
F Uzun zamandan beri bu senaryo üzerinde çalışıyor. (Bu cümlede “çalışıyor” fiili basit
zamanlıdır. Çünkü tek bir zaman eki “şimdiki zaman” kullanılmıştır.)

Uzun zamandır bu senaryo üzerinde çalışıyormuş. (Bu cümlede fiil birleşik za-
manlıdır. Çünkü “çalışıyormuş” fiili iki tane zaman eki “şimdiki zaman - ek fiilin

rivayeti” almıştır. Şimdiki zaman ekine ilave olarak “-miş” ek fiili kullanılmıştır.)
F Elindekilerin kıymetini bilsen daha fazlasını istemeye hakkın olur. (Bu cümlede “bil-
sen” fiili basit zamanlıdır. Çünkü bu fiil tek bir kip eki “şart eki” almıştır.)

Elindekilerin kıymetini bilirsen daha fazlasını istemeye hakkın olur. (Bu cümlede
“bilirsen” fiili birleşik zamanlı bir fiildir. Çünkü burada fiile hem geniş zaman eki
“-ir” hem de ek fiilin şart eki “-se” getirilmiştir. Yani fiil kip ekinin üzerine ek fiil
almıştır.)

NOT
Basit zamanlı fiillerin tek bir kip eki alan fiiller, birleşik zamanlı fiillerin ise kip ekinin

üzerine ek fiil alan fiiller olduğu unutulmamalıdır.