Page 89 - 9_edebiyat_ogretmenin

MASAL / FABL 4. ÜNİTE 87

MASAL

ˇ Olağanüstü olayların, olağanüstü kahramanlar
aracılığıyla anlatıldığı, zaman ve mekân kavram-
ları ile sınırlı olmayan sözlü anlatım türüne masal
YAYINEVİ
denir. Masal türünün başlıca özellikleri şunlardır:

ˇ Masallar halk arasında anlatılan, sonradan bir ya-
zar tarafından yazıya geçirilen, düzyazı şeklinde
oluşturulmuş anonim türlerdir.

ˇ Masallarda amaç, eğiticiliktir. Masallar dinleyen-
lere bir konuda ders vermek, öğütte bulunmak
için söylenir. Bu öğüt de evrensel bir özellik taşır.

ˇ Masallarda sembolize tipler vardır. Keloğlan zekâ ve şansı, köse kötülüğü, Hızır maneviyatı,
üvey anne kötülüğü, üvey kız kardeş kıskançlığı, cadı kötülük ve belayı, tilki kurnazlığı, vezir
EDİTÖR
iki yüzlülüğü ve içten pazarlığı temsil eder.

ˇ Masallarda olaylar ve kahramanlar tamamen hayal ürünüdür. Kahramanlar insanüstü özel-
likler taşır ve tek boyutludur. Yani iyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür. Masal sonunda iyiler
ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
ˇ Masallarda yer ve zaman belli değildir. Masallarda çevre Kafdağı, Yedi Derya Adası, Yedi
Yerin Altı ve Üstü gibi büsbütün hayalî ve gerçek dışı ülkelerdir. Zaman ve olaylar çok
hızlı bir şekilde ilerler.
ˇ Masallar sözlü ürünlerdir, bu nedenle masalların anlatımı önemlidir. Çünkü dinleyeni masal
dünyasına çekebilmek anlatıcının ustalığına bağlıdır.

ˇ Masallarda uzun betimlemeler ve psikolojik tahlillere yer verilmez. Masallar genellikle tek
bir olaydan meydana geldiği için öteki edebiyat türlerine göre daha kısadır.
ˇ Masallarda olaylar önem derecelerine göre sıralanarak aktarılır ve -miş’li geçmiş zaman, şim-
diki zaman ya da geniş zamanın rivayeti kullanılır (gel-miş; gel-i-yor-muş; gel-ir-miş... gibi)

ˇ Masalların başlangıç ve bitiş bölümlerinde kalıplaşmış ifadelere (tekerlemelere) yer verilir.
ˇ Masalların dili halkın konuştuğu dildir.