Page 6 - 10-sinif-odn-fizik-22

¦ §
8 8 ELEKTRİK VE MANYETİZMA

œ Örnek: POTANSİYEL FARKI (V)

Bir iletkenin A kesitinden 10 dk süreyle 0,4 Bir iletken içerisindeki elektrik yükleri, elekt-
amperlik elektrik akımı geçiyor. Buna göre bu * riksel kuvvet tarafından hareket ettirilir. Bu
süre içerisinde telin kesitinden kaç tane elekt- durumda +1 birimlik yükün elektriksel kuv-
ron geçmiştir? vetin etkisinde elektrik alan içinde bir nok-
-19
(1 elektronun yükü = 1,6.10 C) tadan diğer noktaya gitmesi halinde kuvve-
tin yaptığı işe (W), bu iki nokta arasındaki
œ Çözüm:
potansiyel farkı denir.
İletkenin kesitinden geçen yük miktarı;
q * Bir elektrik devresinde elektrik akımı potan-
I = formülünden q = I.t ile bulunur.
t siyelin yüksek olduğu noktadan düşük olduğu
q = I.t noktaya doğru hareket eder.

q = 0,4.10.60 (Zaman saniye cinsinden alınır. * Elektrik devrelerinde elektrik akımının deva-
10 dk=10.60=600s) mını sağlayan elektrik enerjisi kaynakları
vardır. Doğru akım kaynağı olan piller bir
q =240 C olur.
elektrik devresinde gerilim oluşturacak elekt-
İletkenden geçen yük miktarı 240 C ise; rik akımının meydana gelmesine sebep olur.
1 elektron 1,6.10 -19 C ise * Bir devredeki potansiyel fark gerilimi volt-
n tane elektron 240 C metre adı verilen araçla ölçülür. Potansiyel
20
n = 15.10 tane elektron geçer. farkın SI birim sistemindeki birimi volt ola-
rak bilinir. Kısaca “V” ile gösterilir.
œ Örnek:

Özdeş iletken küreler kullanılarak elektrik yük- DİRENÇ (R)
lerinin geçişi sağlanacaktır.
* İletkenlerde akımı oluşturan elektronla-

+q -3q -q +q rın hareketleri sırasında diğer elektronlarla
Şekil 1 Şekil 2 ve kararlı atomlarla etkileşimleri birbirinden
farklıdır. İletkenlerin serbest elektronların
Buna göre; şekildeki anahtarlar kapatıldığında
hangilerinde ok yönünde elektrik akımı oluşur? hareketlerine gösterdiği güçlük veya kolaylık
maddelerin gösterdiği dirençle ilgilidir.
œ Çözüm: L

Anahtarlar kapatıldığında şekil 1’deki küreler -q A L: Telin uzunluğu
yükü ile yüklenir. Elektronların yönü -3q’den A: Telin kesit alanı
+q’ya doğru olur. Elektrik akımının yönü de ok İletken tel
yönünde olur. Direnç akıma karşı gösterilen zorluktur.

Şekil 2’de ise elektron akımı -q’den +q’ya doğru * Direncin birimi ohm (W)’dur. Direnç “R” ile
olur. Elektrik akımı elektron akımının tersi sembolize edilir.
yönünde olduğuna göre ok yönünün zıt tara-
fına olmalıdır. * Direnç devrede R şeklinde gösterilir.

EDİTÖR YAYINEVİ