Page 14 - 2024 editör yurdışı özetin özeti

BÖLÜM 1 XX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETI

• EDİTÖR YAYINLARI

TRABLUSGARP SAVAŞI Böylece Osmanlı, Trablusgarp ile kültürel bağlılığını korumak
(1911 - 1912) istemiştir ve halifelik siyasi alanda kullanılmıştır.
• Trablusgarp ve Bingazi’nin 1909’dan beri Duyun-u Umumiye’ye
Savaşın Sebepleri olan taksitlerini ve bölgede bulunan halife temsilcilerinin maaş-
• İtalya’nın sömürge elde etmek istemesi larını İtalya ödeyecektir.
• İtalya’nın Trablusgarp’ta bulunan petrolü ele geçirmek istemesi • Diğer devletlerin onaylaması hâlinde İtalya kapitülasyonların
• Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın ve savunmasız olması kaldırılmasına karşı çıkmayacaktır.
• İtalya’nın Roma İmparatorluğu’nu yeniden kurmak istemesi
• Osmanlı Devleti’nin güçsüz olması Savaşın Sonuçları
• İtalya’nın Akdeniz Antlaşması’yla İngiltere ve Fransa’nın des-

teğini alması • Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını kay-
• Savaş öncesinde İtalya ile Rusya arasında Racconigi Antlaş- betti (Trablusgarp).
ması’nın imzalanması • Mustafa Kemal Kolağası (Yüzbaşı) rütbesinden, Binbaşılığa
yükseldi.
Savaşın Başlaması ve Gelişimi • Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısıdır.
• Hazırlıklarını tamamlayan İtalya, Trablusgrap’a yerleşen İtal- • Bu savaş Mustafa Kemal’in sömürgeciliğe karşı ilk savaşıdır.
yan vatandaşlarına kötü davranıldığını iddia ederek Osmanlı’ya • Osmanlı Devleti’nin zayıflığı anlaşıldı.
savaş açıp Trablusgarp’ı işgal etti. • Dünya tarihinde uçak ilk kez bu savaşta kullanılmıştır.
• Trablusgarp’ta askeri gücü yetersiz olan Osmanlı Devleti
donanması zayıf olduğu için Trablusgarp’a deniz yoluyla yardım
edemedi. Mısır’ı işgali altında bulunduran İngiltere’nin Osmanlı BALKAN SAVAŞLARI
ordusunun bölgeden geçişine izin vermemesi nedeniyle de kara
yoluyla bölgeye yardım yollayamamıştır. Osmanlı Devleti, İtal- I. BALKAN SAVAŞI (1912 - 1913)
ya’ya karşı yerli halkı örgütlemek için Trablusgarp’a subaylar Savaşın Nedenleri
(Mustafa Kemal, Enver Bey, Nuri Bey, Fethi Bey, Ali Çetinkaya)
göndermiştir. • Fransız İhtilali’yle yayılan milliyetçilik akımı
• Kıyafet ve kimlik değiştirerek gizlice Trablusgarp’a geçen bu • Rusya’nın panslavist politikası
subaylardan Mustafa Kemal, Gazeteci Şerif kimliğini kullan- • Reval Görüşmeleri ile İngiltere’nin Rusya’yı Balkan politika-
mıştır. sında serbest bırakması
• Balkan devletlerinin Osmanlı’yı Balkanlardan atmak istemesi
Savaşın Sona Ermesi • Osmanlı Devleti’nin güçsüz durumda olması
• Derne ve Tobruk’ta Mustafa Kemal, Bingazi’de Enver Bey İtal-
yanların ilerleyişini durdurmuştur.
Savaşın Başlaması ve Gelişimi
• İtalya Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için Balkan Savaş- • Rusya’nın teşvikiyle Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve
ları’nın da çıkmasını fırsat bilerek On İki Ada ve Rodos’u işgal Karadağ, Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştır.
etmiş, Çanakkale Boğazı’nı kuşatmış Akabe ve Beyrut’u bom- • 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın saldırısıyla başlayan I. Balkan
balamıştır.
Savaşı’nda Osmanlı;
• Bu gelişmeler üzerine Osmanlı barış istemek zorunda kalmış ▪ Ordunun siyasete karışması
ve iki devlet arasında Uşi Antlaşması imzalanmıştır. ▪ Savaş öncesinde askerlerin bir kısmının terhis edilmesi

UŞI ANTLAŞMASI (1912) ▪ Dört cephede birden savaşması
▪ Silah, yiyecek, araç-gereç gibi konularda eksikliklerin
• Uşi Antlaşması ile Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakıldı. olması

Balkan Savaşları’nın çıkmasından dolayı On İki Ada ve Rodos gibi nedenlerle yenildi.
Yunan tehlikesine karşı kısa süre için İtalya’ya bırakıldı (İtalya • 30 Mayıs 1913’te Londra Antlaşması yapıldı. Antlaşmaya göre;
1947 Paris Antlaşması ile bu yerleri Yunanistan’a bırakmıştır.). ▪ Osmanlı Devleti, Midye-Enez hattının batısında kalan top-
• Trablusgarp dini yönden Osmanlı Devleti’ne bağlı kalacaktır. rakları Balkan devletlerine bırakacaktır.

160