Page 13 - 2024 jsps genel yetenek genel kültür hazırlık kitabı

ÜNİTE 3: COĞRAFYA

TÜRKİYE'NİN YERYÜZÜ 1.

ŞEKİLLERİ BÖLÜM

DATA YAYINLARI

Meriç Nehri Kura

Çoruh
Kızılırmak Yeilırmak Erzurum Kars Aras
Susurluk Çayı Ankara Bozok Platosu Platosu
Haymana Platosu
Bakırçay Murat
Yazılıkaya Platosu Uzunyayla Platosu
Gediz Nehri Cihanbeyli Platosu Tuz Gölü Van Gölü
İzmir
Menderes Nehri Obruk Platosu
Dicle Nehri Zap Suyu
G.Antep Platosu
Ceyhan Nehri Seyhan Nehri Fırat Nehri Altınbaak Platosu
.Urfa Platosu
Göksu
Teke Platosu Taeli Platosu
Dağlar Göller
Platolar
Asi Nehri
Türkiye’nin Fiziki Haritası

YERİN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ A) İç Kuvvetler
Ý Dağ Oluşumu (Orojenez)
Ɖ Yerküre 6371 km çapında olup yer kabuğu, manto ve Ý Kıta Oluşumu (Epirojenez)
çekirdek olarak katmanlara ayrılır.
Ɖ Yer kabuğunu oluşturan parçaların her birine levha Ý Volkanizma
adı verilmektedir. Ý Deprem
Ɖ Yer kabuğunun sabit olmadığı konusundaki ilk görüş,
1620'de İngiliz Sir Francis Bacon tarafından dile geti- B) Dış Kuvvetler
rilmiştir. Bir süre sonra unutulan bu görüş daha sonra Ý Rüzgâr
1915'te Alman bilim insanı Alfred Wegener tarafından
ele alınmış ve kıtaların kayması adıyla bir hipoteze Ý Su (Akarsular, yer altı suları, dalga ve akıntılar)
dönüştürülmüştür. Ý Buzullar
Ɖ Levhaların farklı hareket biçimleri çeşitli yer şekille- Ý Karstlaşma
rinin oluşumuna zemin hazırlamıştır. Levhaların olu-
şum ve hareketlerini açıklayan teoriye levha tekto- TÜRKİYE’NİN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
niği adı verilmiştir.

Ɖ Levha hareketleri; yakınlaşma, uzaklaşma ve yanal TÜRKİYE’DE JEOLOJİK OLUŞUMLAR
yer değiştirme olmak üzere üçe ayrılırlar.
Dünya, bugünkü şeklini alıncaya kadar çeşitli dönem-
YERYÜZÜNÜN ŞEKİLLENMESİ lerden geçmiştir. Birbirinden farklı özellikler gösteren bu
dönemlerden her birine jeolojik devir denir. Ülkemizde
Yeryüzü şekillerini oluşturan kuvvetler iki grupta toplanır. tüm jeolojik devirlere ait özellikler bulunmaktadır. Bu
Bunlar: devirlerde Türkiye’nin jeolojik yapısında aşağıdaki geliş-
meler meydana gelmiştir.