Page 17 - 2024 TRT GYS TÜM ADAYLAR KONU ANLATIMLI

RADYO VE TELEVİZYONDA 11.
PROGRAM YAPIMI ÜNİTE

DATA YAYINLARI

PROGRAM TASARIM AŞAMASI Program Fikri
Yapım sürecinde ilk aşama, program konusu-
Format nun belirlenmesidir. Bu aşama bazen bir sorun
şeklinde de ortaya çıkabilir. Çünkü programın
Format, programın yapısını ve biçimini, yapım konusu, içinde bulunulan koşullar, toplumsal
yaklaşımını anlatan bir kavramdır. Örnek bir ya- eğilimler, gündem, yıldönümleri ya da izleyici-
pısı vardır. Pek çok televizyon programı, ulusla- nin beklentileriyle paralellik göstermelidir. Bütün
rarası pazarda format olarak satılmakta, yapılan televizyon kanallarının daha çok ticari kaygılar-
anlaşmalar çerçevesinde, satın alan ülkelerin la yayın yaptığı düşünüldüğünde de, program
toplumsal, kültürel yapılarına göre uyarlamala- konusunun, çok fazla izleyicinin ilgisini çeken,
rına izin verilmektedir. Ülkemizde özellikle son dolayısıyla televizyon kurumuna fazla getiri sağ-
yıllarda yapılan yarışma programları, sitcom (si- layan bir konu olması gerektiği sonucu ortaya
tuation comedy) denilen dizi türleri (Dadı, Tatlı çıkar.
Hayat bu tarz dizilerin ilk örneklerindendir) ya-
bancı formatlı program türleridir. Ön Araştırma: Bulunan bir fikrin bir program fik-
rine dönüşebilmesi için öncelikle ön araştırma
TV Programı Altyapısı gereklidir. Bu ön araştırmanın dayanak noktala-
rı, büyük ölçüde, programcının görgü ve dene-
Programın içeriği, yaklaşımı vb. tüm düşün- yimleri ile yargılama niteliklerinden kaynaklanır.
celerin geliştirilip planlandığı bu aşama, kayıt Ayrıca düşüncenin programa dönüşebilmesi için
veya yayın tarihinden günler, haftalar, hatta ay- yapımcının ilk düşünmesi gereken konu; konuyla
lar öncesinden başlar. Bu aşamada yapımcı ve ilgili gösterilebilecek nelerin bulunduğu, bunla-
yönetmenin yönlendirmeleri ve denetimlerinde rın nasıl gösterilebileceği sorusudur. Çünkü
metin yazarı/senarist, teknik yönetmen, ses ve televizyon görsel bir medyadır. Ana malzemesi
aydınlatma sorumluları, dekoratör gibi yapım ta- görüntüdür.
kımının başlıca elemanlarıyla ve her birinin gö-
rev alanına giren konularda tartışılarak ayrıntılı Program Önerisi
planlar yapılır.
Program önerisinin biçimi ve öneriyi onaylaya-
Bir program yapımı, programın tür ve biçimi- cak merciler, her ülkede değişiklik gösterebilir.
ne göre değişmekle birlikte, çoğu kez günler, Kamu yayıncılığında onaylamada yetkili kişiler
haftalar, kimi zaman aylar süren bir süreçtir ve daha çok olmasına karşın, özel televizyonlar-
yapılan işlerin farklılaştığı şu aşamalarda ger- da onaylamanın seçimi ve yetkili kişileri farklı-
çekleştirilir: dır. Türkiye’de kamu yayıncılığı yapan TRT’nin
• Program Fikri program önerileri yapımcı tarafından yapıldık-
tan sonra, bağlı bulunduğu bölüm müdürlüğü-
• Program Önerisi ne onaylatılır. Daha sonra, sırasıyla televizyon
• Bütçe müdürlüğü, televizyon dairesi başkanlığı ve son
olarak da genel müdürlüğe gider. Bu arada, en
• Konu Araştırması üst makama çıkana kadar, çeşitli değişiklikler
yapılmak üzere geri gönderilebilir; düzeltildik-
ten sonra yeniden onaya sunulur. Son aşamada

367