Page 30 - 2024-yurtdisi-cozumlu-konu-anlatimli

BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI 197

Ɖ Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında yıllar içinde
CUMHURİYET DÖNEMİ memleket edebiyatı zevkiyle Batı’dan alınan anlatım
TÜRK EDEBİYATI türleri birleştirilmiş, milleti oluşturan temel değerler
(1923 - ...) farklı yönleriyle edebi eserlere aktarılmıştır.
Ɖ Bu dönem edebiyatçıları hızla değişen sosyal ve
Türk edebiyatının son dönemi “Batı Etkisinde Gelişen siyasi yapıyı eserlerine yansıtmaya çalışmışlardır.
Türk Edebiyatı” olarak adlandırılır. Bizde Batılı edebiyat
1860 Tanzimat edebiyatının başlamasıyla başlar. Bu
tarihten itibaren her alanda olduğu gibi edebiyat ala- ÖĞRETİCİ METİNLER
nında da Batılı bir zihniyetin izleri görülür. Bu dönem
farklı edebi topluluklara ve bu toplulukların sanat anla- Ɖ Gezi yazısı, eleştiri, deneme, makale gibi türlerde
yışına uygun olarak çeşitli başlıklar altında incelenir. Bu ilerleme kaydedilmiştir.
dönemlerden biri de 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ila- Ɖ Bilgi verme, düşündürme, açıklama amaçlanmıştır.
nıyla gelişim gösteren “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebi- Ɖ Gazete ve dergi sayısında artış olduğu için bu
yatı”dır. dönemde öğretici metin türündeki eserlerin sayısı
da artmıştır. Bu artış hem niceliksel hem de niteliksel
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Genel anlamda olmuştur.
Özellikleri
Ɖ Gazete ve dergilerin Anadolu’ya ulaştırılması da
Ɖ Cumhuriyet Dönemi edebiyatının oluşumunda Cum- öğretici metinlerin gelişimini sağlamıştır.
huriyet’in ilanından sonra görülen siyasi ve sosyal Ɖ Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış olan ülkenin Ata-
gelişmeler etkili olmuştur. Özellikle Atatürk ilke ve türk ilke ve inkılâpları doğrultusunda büyük bir kalkın-
inkılaplarının bu dönem edebiyatı üzerinde etkisi maya girişmesi sonucunda millete ve milletin kültü-
büyüktür. rüne yönelme olmuş, Anadolu coğrafyası ve Anadolu
Ɖ Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalk- insanı konu edilmiştir.
mış, dildeki sadeleşme çabaları aralıksız olarak sür- Ɖ Bu dönemde öğretici metinler kesin çizgilerle birbi-
müştür. rinden ayrılmıştır. Öğretici metin türlerinin özellikleri
Ɖ Edebiyatımız bu dönemde toplumcu bir karakter belirginleşmiştir.
kazanmış gerçekçi bir anlayış güdülmüştür. Ɖ Yazı dili konuşma diline yaklaştırılmış ve okur sayısı
Ɖ Aruz ölçüsünün yerini hece ölçüsü almış, şiirlerde de fazlalaşmıştır.
günlük konuşma dili kullanılmıştır.
NURULLAH ATAÇ (1898-1957)
Ɖ Bu dönem şiirlerinin biçimce daha da serbestleşmesi
sağlanmıştır. Ɖ Batılı anlamda eleştiri ve deneme yazıları kaleme
Ɖ Şiir, roman, hikâye ve tiyatro gibi türlerde önemli almıştır.
gelişmeler olmuştur. Romanda ve hikâyede halk ger- Ɖ Devrik cümle anlayışını yaygınlaştırmıştır.
çekleri tamamen yerleşmiştir. Yine tiyatro ve deneme Yabancı sözcüklerden arınmış bir Türkçeyi savunan
alanında büyük gelişmeler gösterilmiştir. Ɖ
sanatçı öz Türkçenin temsilciliğini yapmıştır.
Ɖ Cumhuriyet’in kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) Eserlerinde yenilikçi ve kuşkucu bir yaklaşım görülür.
yılları arasında eser veren şair ve yazarlar genellikle Ɖ
daha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde kalarak Ɖ Yazı diliyle konuşma dilini birbirine yaklaştırmayı
“yerli” ve “halka doğru” anlayışını benimsemiş; veya amaçlamıştır.
Batı’nın özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişi- Yapıtları:
sel yollarında yürümüşlerdir.
Ɖ Deneme - Eleştiri: Günlerin Getirdiği, Karalama Def-
Ɖ Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtul- teri, Sözden Söze, Ararken, Diyelim, Söz Arasında,
maya başlamıştır. Anadolu’dan aydın yetişmeye baş- Okuruma Mektuplar
lamıştır.
Ɖ Günlük: Yaşantı, Günce I-II
Ɖ Cumhuriyet Dönemi öncesi sanatçılarının büyük bir
kısmı İstanbul gibi büyük şehirlerde yaşayan varlıklı SUUT KEMAL YETKİN (1903-1980)
ve bürokrat kimselerdir. Cumhuriyet Dönemi edebiya-
tıyla toplumun her kesiminden sanatçılar yetişmeye Ɖ Deneme ve eleştiri yazarıdır.
başlamıştır. Ɖ Deneme türünün başarılı örneklerini vermiştir.

Ɖ Türk halkının her kesimine bu dönem edebiyatında Ɖ Edebiyat, sanat, estetik ve felsefe alanlarında eserler
yer verilmiştir. vermiştir.
Ɖ Bu dönemden itibaren farklı edebiyat toplulukları
ortaya çıkmaya başlamıştır.