Page 25 - 2024-yurtdisi-cozumlu-konu-anlatimli

TÜRK EDEBİYATINDA 5.

DÖNEMLER BÖLÜM

Ɖ Türk destanlarında yer alan “kadın, ağaç, ırmak, ışık,
TÜRK EDEBİYATINDA DÖNEMLER mağara, ok” gibi motifler, o dönemin zihniyetini yan-
sıtması bakımından önemlidir.
1. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI Ɖ Göçebe olarak yaşayan Türkler, düzenledikleri yuğ
(cenaze töreni), sığır (av töreni) ve şölen (ziyafet
Ɖ Sözlü Edebiyat töreni) gibi törenlerde kopuz adı verilen çalgılarla şiir-
Ɖ Yazılı Edebiyat ler söylemişlerdir.
Ɖ Bu dönem şairleri “kam, baksı, şaman, ozan, oyun”
2. İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI adlarıyla anılmıştır. Bu kişiler din adamı, halk hekim-
liği, törenlerin yöneticisi gibi görevleri de üstlenmiş-
Ɖ Geçiş Dönemi Eserleri
lerdir.
Ɖ Divan Edebiyatı
Ɖ Bu dönemdeki edebî ürünlerde kahramanlık, savaş,
Ɖ Halk Edebiyatı tabiat güzelliği ve aşk konuları işlenmiştir.
Ɖ Sav, sagu, koşuk ve destanlardan oluşan bu dönem
3. BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI edebî ürünlerine ilk defa Kâşgarlı Mahmut’un Dîvân-ı
Ɖ Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı Lugâti’t-Türk adlı eserinde rastlanır.
Ɖ Servetifünun Edebiyatı
Ɖ Fecr-i Âti Edebiyatı
Ɖ Millî Edebiyat
Ɖ Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı Dönemin Edebî Ürünleri

o KOŞUK
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI
Ɖ Aşk, yiğitlik, doğa sevgisi konularında hece ölçüsüyle
dörtlük esasına göre söylenen şiirlerdir.
A. SÖZLÜ EDEBİYAT
Ɖ Kopuz eşliğinde söylenmiştir. Belirli bir ezgiye sahip-
Yazılı anlamda herhangi bir eserin elimizde olmadığı tir.
dönemi kapsar. Bu dönem edebiyatı, sözlü olarak üretil- Ɖ 7, 8 ve 11’li hece kalıpları kullanılmıştır.
miş ve kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Ɖ Kafiye şeması “aaab, cccb, dddb” şeklindedir.
İslamiyet öncesi sözlü edebiyat, tarihin karanlık devirle- Ɖ Genellikle yarım kafiye kullanılmıştır.
rinden başlar ve Göktürk Abideleri’nin yazıldığı VIII. yüz-
yıla kadar devam eder. Destanlar bu dönemde oldukça Ɖ Halk edebiyatındaki koşma ile divan edebiyatındaki
yaygın olduğundan bu döneme “Destan Dönemi” de gazelin İslamiyet öncesi dönemde karşılığı olarak
denir. düşünülebilir.
Ɖ Koşuklar ilk kez Kâşgarlı Mahmut tarafından Dîvân-ı
Lügâti’t-Türk’te yazıya geçirilmiştir.
İslamiyet’in Kabulünden Önceki Sözlü Türk
Edebiyatının Genel Özellikleri
X Örnek
Ɖ Yabancı etkilerden uzak kalmış bir edebi dönemdir. Üdiğ mini komıttı Aşk beni coşturdu
Ɖ Şiirler dörtlük nazım birimiyle ve 7, 8 ve 11’li hece
ölçüleriyle söylenmiştir. Sakınç manga yamıttı Dert bende toplandı

Ɖ Göçebe kültürün izleri görülür. Könglüm angar emitti Gönlüm o güzele meyletti
Ɖ Ürünler anonimdir. Yüzüm mening sargarur Yüzüm o yüzden sararır
Ɖ Birçok şiir yarım kafiyeyle söylenmiştir. Günümüz Türkçesiyle
Ɖ Bu dönem ürünleri kavmî özellikler gösterir.