Page 14 - 2024 kpss vatandaşlık çalışma yaprakları data
P. 14
İDARE HUKUKU KPSS VATANDAŞLIK
İDARE HUKUKU Yetki Genişliği İlkesi
İdarenin örgütlenmesini ve idare ile bireyler arasındaki ilişkileri Taşra teşkilatının başındaki amirlerin (vali) merkeze danışma-
düzenleyen kamu hukuku dalına idare hukuku denir.
dan, merkez adına kendi başlarına karar alma yetkisinin veril-
mesine yetki genişliği denir.
İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ ● Bu yetki yalnızca vali tarafından kullanılmaktadır.
● Kullanılan yetki merkeze aittir. Yetki merkez adına yürütülür.
● İdare hukukunun konusu devlet idaresidir.
● Yetkinin kullanılmasından kaynaklı tüm gelir ve giderler mer-
● İdare hukukunun amacı kamu yararının sağlanmasıdır. keze aittir.
● İşlemleri tek taraflıdır.
DATA YAYINLARI
● İdare hukuku kanunlaştırılmamıştır. (Tedvin edilmemiştir.) Yerinden Yönetim İlkesi
● İdare hukuku içtihatlara dayanan bir hukuk dalıdır. Topluma sunulacak bazı idari hizmetlerin merkezi idare teşkilatı
● İdare hukukundan doğan uyuşmazlıklar idari yargı mercilerinde içerisinde yer almayan kamu tüzel kişileri tarafından yürütülmesidir.
çözümlenir. ● Yerel Yerinden Yönetim, (İl özel idaresi, belediye, büyükşehir
● İdare hukuku genç ve yeni gelişen bir hukuk dalıdır. belediyesi, köy)
● Hizmet Yerinden Yönetim (TRT, YÖK vb.)
İDARE HUKUKUNUN KAYNAKLARI Yerinden Yönetim İlkesinin Yararları
Asli Kaynaklar: Anayasa, kanun, milletlerarası antlaşmalar, Cum- ● Demokratik anlayışa uygundur.
hurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ● Kırtasiyecilik ve bürokrasinin azalmasını sağlar.
Yardımcı Kaynaklar: Yargı içtihatları, idari teamül ve tatbikatlar, ● Hizmetler ihtiyaçlara ve gereksinimlere göre yapılır.
öğretiler (doktrin, bilimsel görüş) ● Kararlar daha çabuk alınır.
● Mahalli halkın ihtiyaçları daha çabuk tespit edilir.
İDARE HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER Yerinden Yönetim İlkesinin Sakıncaları
İdarenin Kanuniliği İlkesi ● Mali yönden denetimde zorluklar yaşanır.
● Ülke bütünlüğünün sarsılması söz konusu olur.
Anayasaya göre idarenin kuruluş ve görevleri kanunla düzen- ● Partizanca tutumlara yol açar.
lenir. İdarenin faaliyette bulunabilmesi için mutlaka kanundan ● Hizmetler yeknesak biçimde uygulanmaz.
aldığı bir yetki olmalı ve işlemler kanuna aykırı olmamalıdır.
İdarenin Bütünlüğü İlkesi
Merkezden Yönetim İlkesi
İdarenin gerek kuruluş ve gerekse görevleri yönünden bütün-
İdarenin topluma sunacağı hizmetlerin devlet (başkent) merke- lüğü, hiyerarşi ve idari vesayet olarak adlandırılan belli başlı iki
zinden ve tek elden yürütülmesi olarak tanımlanabilir. hukuki araç ile gerçekleşmektedir.
● Bir tek devlet tüzel kişiliği vardır. Hiyerarşi: Üst makam veya memurların ast derecedeki makam
● Tüm idari hizmetler merkezde toplanmıştır. ve memurlar üzerinde sahip olduğu hukuki güçtür. Örneğin; vali-
● Bir taşra teşkilatı vardır. nin kaymakam üzerindeki yetkisi
Merkezi Yönetimin Yararları İdari Vesayet: Merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları
arasındaki bütünlüğü sağlayan hukuki denetim aracıdır. Örne-
● Güçlü bir devlet yönetimi sağlar. ğin; İçişleri Bakanının Belediye Başkanı üzerindeki yetkisi
● Hizmetler daha az harcama ile ve akılcı bir biçimde yürütülür.
● Hizmetler yeknesak bir tarzda yürütülür. Kamu Tüzel Kişiliği İlkesi
● Sosyal devlet anlayışını gerçekleştirir. Kanunla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan, üstün
● İdarenin yerel etki ve baskılara karşı tarafsızlığını sağlar. ve ayrıcalıklı yetkilerle donatılmış, malları, gelirleri ve personeli
● Çeşitli kamu hizmetlerinin daha ucuz ve rasyonel bir şekilde ayrı bir statüye tabi tutulan kuruluşlardır.
görülmesini sağlar.
Tüzel Kişiliği Anayasada Belirtilen Kurumlar
Merkezi Yönetimin Sakıncaları ● Devlet ● İl özel idaresi
● Demokratik anlayışa uygun değildir. ● Belediye idaresi ● Köy idaresi
● Bürokrasi ve kırtasiyecilik zahmetleri fazladır. ● Radyo ve Televizyon Kurumu ● Üniversiteler
● Hizmetlerin yöresel ihtiyaçlara göre yürütülmesi güçtür. ● Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
● Demokrasinin ilke ve esaslarına tam olarak uygun değildir. ● Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
51
