Page 22 - 10_biyoloji_ogretmenin

56 KALITIMIN TEMEL İLKELERİ

P (Parental) Çaprazlama: Anne baba çaprazlamasıdır.

OLASILIK ILKELERI
ˇ Olasılık her zaman gerçekleşmeyen ancak gerçekleşmesi beklenen olaylardır. Bu tür
olaylara şansa bağlı olaylar da denir.
ˇ Genetikte en çok yararlanılan olasılık hesaplama iki şekilde olur:
EDİTÖR YAYINEVİ
ˇ 1. Şansa bağlı olaylar, birbirinden bağımsız olarak meydana gelir. Yani bağımsız bir
olayın bir kere denenmesinden ortaya çıkar.
ˇ Yeni doğan bir çocuğun erkek ya da kız olma olasılığı yüzde ellidir. Bir kadının ilk çocu-
ğu kız ise, ikinci çocuğunun da kız olma olasılığı %50’dir. Yani daha önce doğmuş kız
çocuğu, ikinci çocuğun kız ya da erkek olma şansını etkilemez.
ˇ 2. İki ya da daha fazla bağımsız olayın birlikte olma olasılığı, olayların ayrı ayrı olma
olasılıklarının çarpımına eşittir.
1
ˇ Örneğin; havaya atılan paranın yazı gelme ihtimali ’dir.
2
1 . 1 1
ˇ İki tane havaya atılan paranın yazı gelme ihtimali = ’tür.
2 2
4
MENDEL ILKELERI VE UYGULAMALARI
ˇ Mendel bezelyeler ile yaptığı çaprazlamalarla kalıtımın ilkelerini ortaya koymuştur.
ˇ Mendelin, kalıtım ile ilgili çalışmalarında bezelyeyi kullanma sebepleri;
M Bezelyelerin kendi kendini dölleyebilmesi
M Bezelyelerin kolay yetişmesi
M Kısa zamanda çok döl vermesi
M Bezelyelerin farklı döl çeşitlerinin olması
M Karakterlerin kolay izlenmesi.
ˇ Mendel’in bezelyelerle yaptığı genetik çalışmalarda izlediği ve kullandığı bazı karak-
terler şöyledir:

Karakter Tohum Tohum Meyve Gövde Çiçek
Özellik rengi şekli rengi uzunluğu rengi
Baskın özellik Sarı Düz Yeşil Uzun Mor
Çekinik özellik Yeşil Buruşuk Sarı Kısa Beyaz

ALELLERIN GAMETLERE TAŞINMASI
ˇ Eşeyli üreyen canlılarda, diploit kromozomlu üreme ana hücrelerinin mayoz bölünmeyle
meydana getirdiği haploit (n) kromozomlu hücrelere gamet denir. Gametlerde homolog
kromozom ve alel genlerden birer tane bulunur.