Page 32 - 10_edebiyat_ogretmenin

DESTAN 103

Ait Olduğu Millet / Ait Olduğu Millet /
Destan Adı Destan Adı
Devlet Devlet
İlyada ve Yunanistan Le Cid İspanya
Odysseia
Şehname İran Beowulf İngiltere
(Firdevsi)
Kalevala Finlandiya Gılgamış Sümer
(Lönnört)
EDİTÖR YAYINEVİ
Şinto Japon İgor Rusya
Mahabharata ve Nibelungen
Ramayana Hindistan (Wagner) Almanya
Oğuz Kağan,
Chanson de Roland Fransa Türk
Türeyiş

Yapay (Yapma) Destan: Yapay destanlar edebî destan olarak da bilinir. Yapay destan;
toplumu etkileyen herhangi bir olayın bir şair tarafından doğal destan gibi söylenme-
siyle oluşan destanlardır. Bu destanlarda anlatılan olay, genellikle yakın döneme ait
önemli bir olaydır. Yapay destanların yazarı bellidir. Dünya edebiyatında yapay destana
örnek olarak şunlar gösterilebilir.

Destanın Adı Destanın Yazarı Ait Olduğu Millet / Devlet
Vergilius Aeneis Latin Edebiyatı
Çılgın Orlando Ariosto İtalyan Edebiyatı
Kurtarılmış Kudüs Tasso İtalyan Edebiyatı
Kaybolmuş Cennet Milton İngiliz Edebiyatı
Henriade Voltaire Fransız Edebiyatı
İlahi Komedya Dante İtalyan Edebiyatı

TÜRK EDEBIYATINDA DESTAN
ˇ Türk edebiyatı destan geleneği bakımından oldukça zengindir. Asya kıtasının çeşitli
bölgelerinde hüküm sürmüş Türk devletlerinin ve Türk boylarının oldukça zengin bir
destan geleneği vardır. Destanlarda bir milletin özünü oluşturan durumlar ifade edil-
mekte bu ürünler sayesinde ulusal kimlik gelecek nesillere aksettirilmektedir. Hunlar,
Göktürkler ve Uygurlar döneminde doğal destan niteliğinde olan bu edebî ürünler, biz-
lere o dönemin kültürü ile ilgili birçok bilgi sunmanın yanında ulus olmanın, birlik ve be-
raberliğin önemini de hatırlatmaktadır. Aynı zamanda bu ürünlerde çeşitli tarihî olaylara
ve kahramanlara da vurgu yapılmaktadır. Nitekim Oğuz Kağan Destanı’nın başkahra-
manı olan Oğuz Kağan’ın tarihteki karşılığının Hun hükümdarı Mete Han olduğu düşü-
nülmektedir. Bilinen Türk destanları arasında en eski “Yaradılış Destanı”dır. Bu destan
Altay Türkleri arasında söylenmiştir. Rus Türkolog Radlof tarafından saptanıp yazıya
geçirilmiştir. İslamiyet’ten önceki döneme ait en eski destanlar Saka Türklerine aittir.
Bu destanlar zinciri içinde “Alp Er Tunga” ve “Şu” parçaları bulunur. Bunlar Kaşgarlı
Mahmut’un Divanü Lugati’t Türk adlı eserinde yer almaktadır.
ˇ Türk milletine ait doğal destanları İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası Türk destanları
olmak üzere iki ana başlıkta sınıflandırabiliriz: