Page 36 - 10_edebiyat_ogretmenin

ROMAN 5. ÜNİTE 118

ROMAN
ˇ Genellikle insanların serüvenlerini, iç dünyalarını, toplumsal bir olay ya da olguyu, in-
san ilişkilerini ve değişik insanlık durumlarını yansıtmayı amaçlayan düzyazı türüne
“roman” denir. Uzun anlatıma dayalı edebiyat türlerinden biri olan roman; olayları yer,
zaman ve şahıs kadrosu bütünlüğü ve uyumu içinde anlatır. Okuyucuyu çekebilecek
nitelikte merak unsurları içerir.
ˇ Yaşanmış ya da yaşanabilir nitelikte olayları konu alan roman, birbiriyle bağlantılı olay-
ları temel bir düşünce etrafında birleştirerek yansıtır. Olayın yaşanmış ya da yaşanabilir
EDİTÖR YAYINEVİ
nitelikte olması, romanın birebir gerçeği yansıtması anlamına gelmez. Romanda anla-
tılan olaylar ve kişiler hayal ürünüdür (kurgu), olay ya da kişiler gerçek olsa da yazar
bunları hayal gücünün süzgecinden geçirerek yeniden düzenler ve kurguya dayalı bir
gerçeklik ortaya koyar.

Romanların şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ Romanda gerçek ya da gerçeğe yakın olaylar anlatılır, kahramanlar olağanüstü özellik-
lere sahip olmayan insanlardır.
ˇ Kronolojiye uygun bir anlatım vardır. Ayrıca anlatımda olaylar arasındaki neden-sonuç
ilişkilerine dikkat edilir.
ˇ Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur.
ˇ Öyküleyici ve betimleyici anlatımlardan yararlanılır.
ˇ Romanlar; olay, zaman, mekân ve kişi yapı unsurlarından oluşur.
ˇ Romanda kişi sayısı fazladır. Kişiler psikolojik özellikleriyle birlikte bir bütün olarak ro-
manda yer alır.
ˇ Roman birbirine bağlı olaylar zincirinden yani olay örgüsünden oluşur. Merkezde yer
alan olayı çeşitli yönlerden tamamlayan yardımcı olaylar bulunur. Olayın akışına göre
mekân da değişir.
ˇ Romanda olaylar geniş bir çevrede geçer. Bu çevre okuyucuya ayrıntılarıyla tanıtılır.
ˇ Romanlar hacim olarak uzun edebî metinlerdir.

ROMAN TÜRÜNÜN TARIHI GELIŞIMI
ˇ Roman Avrupa’da sözlü edebiyattaki destan türünün geçirdiği evrimleşmenin bir ürünü
olarak ortaya çıkmıştır.
ˇ Roman türünün ilk örneklerini 15. yüzyılda Fransız yazar Rabelais vermiştir.
ˇ Miguel de Cervantes’in “Don Kişot”u 16. yüzyılın sonlarına doğru yazılmıştır ve eser,
roman türünün ilk başarılı örneği kabul edilir. 17. yüzyılda klasik akım içinde ortaya
çıkan tek romancı ise Madame de La Fayette’tir. Bu yüzyılda İngiltere’de Daniel Defoe
“Robinson Crusoe”yu, Jonathan Swift “Guliver’in Gezileri”ni yazmıştır.
ˇ Bu türün yetkin örnekleri ise 19. yüzyılda verilmeye başlanmıştır.
ˇ Roman, bir tür olarak karakteristik özelliklerini romantizm ve realizm akımları sayesinde
19. yüzyılda kazanmıştır.
ˇ 20. yüzyıldaki sosyal ve teknolojik gelişmeler romana da yansımıştır. Bu dönem roman-
cıları arasında Amerikan edebiyatından John Steinbeck, Ernest Hemingway; Alman
edebiyatından Thomas Mann, Erich Maria Remargue; Fransız edebiyatından Andre
Maurois, Jean Paul Sartre, Albert Camus sayılabilir.