Page 37 - 10_edebiyat_ogretmenin
P. 37
ROMAN 119
TÜRK EDEBIYATINDA ROMAN TÜRÜNÜN ˇ “Yanlış Batılılaşma, kölelik ve cariye-
GELIŞIMI lik, zorla yapılan evliliklerin doğurduğu
ˇ Türk edebiyatında roman türüyle ilgili olumsuz sonuçlar, tutsaklık, kadın-er-
ilk örneklere hikâyede olduğu gibi Tan- kek ilişkileri ve aşık olma” bu dönem
zimat Dönemi’nde rastlanmaktadır. Bu romanlarının temel konularıdır.
dönemden önce, divan edebiyatındaki ˇ Roman aracılığı ile bireyi eğitme ve top-
mesneviler ve halk edebiyatındaki halk lumu düzeltme amacı gözetilmiş; bunun
hikâyeleri romanın yerini tutan eserler için de siyaset, din, ahlak ve felsefeyle
olsa da bu edebî metinler hem şekil ola- ilgili düşünce ve bilgiler dolaylı olarak
EDİTÖR YAYINEVİ
rak hem de içerik olarak modern roman- okuyucuya aktarılmıştır.
dan çok farklı özellikler taşımaktadır.
ˇ Romanlarda tesadüflere çok fazla yer
ˇ Roman türünün gelişimini ortaya koy- verilmiştir.
mak için Tanzimat, Servetifünun ve Millî
Edebiyat dönemlerinde bu türün gelişi- ˇ Yazarlar romanlarda kişiliklerini gizle-
mini ve bu dönemlerin özelliklerini bil- memişlerdir.
memiz gerekir.
ˇ Yazarlar olayın akışını kesip okuyucuya
bilgi vermişlerdir.
ˇ Bu dönemde yazarlar üzerinde başlan-
TANZIMAT DÖNEMI’NDE ROMAN gıçta romantizm, daha sonraları ise rea-
19. yüzyılda Tanzimat’la birlikte başlayan lizm akımı etkili olmuştur.
Batılılaşma sürecinin bir parçası olarak
roman türü edebiyatımıza girmiştir. Edebi- ˇ Kahramanlar çoğu zaman tek yönlüdür.
yatımızda bu türün ilk örnekleri incelendi- İyiler tamamen iyi, kötüler de tamamen
ğinde bu eserlerin çeviri niteliğinde olduğu kötüdür.
görülür. Batı edebiyatını yakından takip ˇ Yer ve çevre tasvirleri çoğu zaman eseri
eden yazarlarımız ilk dönemlerde Batı’dan süslemek için yapılmıştır ve gerçeklik-
özellikle de Fransız edebiyatından roman ten uzaktır.
çevirileri yaparak bu türle tanışmış ve tü-
rün özelliklerinin neler olduğu hakkında ˇ Kahramanlar çoğu zaman yaşamdan
fikir sahibi olmuşlardır. alınmış doğal kişilerdir. Ancak kimi za-
Bu dönemde Yusuf Kâmil Paşa’nın Fene- man olaylar ve kişiler abartılarak veril-
lon’dan çevirdiği Telemak adlı eser (çeviri miştir.
romanın ilk örneği), Victor Hugo’nun yazdı-
ğı Sefiller adlı eserin Türkçeye tercümesi, ˇ Kişi tasvirleri de çoğu zaman olay içinde
eritilmemiş; tersine, olayın akışı durdu-
romanın yaygınlaşmasında ve yazarların rularak kişinin kaşı, gözü, saçı, özellik-
romana ilgi göstermesinde etkili olmuştur.
leri teker teker anlatılmıştır.
Tanzimat Dönemi’nde yazılan romanların
özellikleriyle ilgili şunlar söylenebilir:
ˇ Bu dönemde yazılan romanların konusu TANZIMAT ROMANININ YAPI ÖZELLIKLERI
daha çok tarihten ve günlük hayattan Bir romanın yapı özelliklerini oluşturan un-
alınmıştır.
surlar; olay, zaman, mekân ve kişilerdir.
ˇ Daha çok duygusal ve acıklı konular Tanzimat romanında bu yapı unsurlarının
üzerinde durulmuştur. taşıdığı özellikler ise şunlardır:
