Page 10 - 10_fizik_ogretmenin

8 ELEKTRİK VE MANYETİZMA
POTANSIYEL FARKI (V) KATI BIR ILETKENIN DIRENCININ BAĞLI
ˇ Bir iletken içerisindeki elektrik yükleri, OLDUĞU DEĞIŞKENLER
elektriksel kuvvet tarafından hareket ˇ Direncin boyuyla (L) doğru orantılıdır.
ettirilir. Bu durumda +1 birimlik yükün Boy artarsa direnç artar.
elektriksel kuvvetin etkisinde elektrik ˇ Direncin kesiti (A) ile ters orantılıdır.
alan içinde bir noktadan diğer noktaya ˇ Maddenin cinsine (r: özdirenç) bağlıdır.
gitmesi halinde kuvvetin yaptığı işe (W), ˇ Sıcaklıkla, maddenin cinsine göre, doğ-
bu iki nokta arasındaki potansiyel farkı ru ya da ters orantılı olarak değişir.
denir. R = ρ . L
ˇ Bir elektrik devresinde elektrik akımı A
EDİTÖR YAYINEV
potansiyelin yüksek olduğu noktadan Dirençİ
düşük olduğu noktaya doğru hareket Kesit Özdi-
eder. Uzunluk alanı renç
ˇ Elektrik devrelerinde elektrik akımı-
nın devamını sağlayan elektrik enerjisi Sembol L A r R
kaynakları vardır. Doğru akım kaynağı
olan piller bir elektrik devresinde gerilim
oluşturacak elektrik akımının meydana Birim m m 2 ohm.m ohm
gelmesine sebep olur.
ˇ Bir devredeki potansiyel fark gerilimi
voltmetre adı verilen araçla ölçülür. Örnek:
Potansiyel farkın SI birim sistemindeki
birimi volt olarak bilinir. Kısaca “V” ile L
gösterilir. A
X
2L
DIRENÇ (R) 2A
ˇ İletkenlerde akımı oluşturan elektronla- Y
rın hareketleri sırasında diğer elektron- 4L
larla ve kararlı atomlarla etkileşimleri A
birbirinden farklıdır. İletkenlerin serbest Z
elektronların hareketlerine gösterdiği Aynı maddeden yapılmış X, Y, Z tellerinin
güçlük veya kolaylık maddelerin göster- uzunlukları ve kesit alanları verilmiştir.
X
diği dirençle ilgilidir. Buna göre X, Y, Z tellerinin dirençleri R ,
R , R nasıl sıralanır?
Z
Y
L A) R > R > R B) R > R > R X
X
Z
Y
Y
Z
L: Telin uzunluğu
A C) R > R = R Y D) R = R > R X
Y
X
Z
Z
A: Telin kesit alanı
İletken tel E) R = R = R
Z
Y
X
ˇ Direnç akıma karşı gösterilen zorluktur. Çözüm:
Direncin birimi ohm (W)’dur. Direnç “R” L 2L L
ile sembolize edilir. R = ρ . X R Y = ρ . ⇒ ρ .
R A 2A A
ˇ Direnç devrede şeklinde gös- 4L
terilir. R = ρ . A R Z > R = R Y
Z
X