Page 9 - 10_fizik_ogretmenin

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 7
ˇ Bu konuda en bilinen örneklerden biri Örnek:
floresan lambaların tüplerinde kullanılan
argon gazlarıdır. Floresan lambaların iç- Bir iletkenin A kesitinden 10 dk süreyle 0,4
lerindeki bu argon gazı boşaltıldığında amperlik elektrik akımı geçiyor. Buna göre
yanmaz çünkü elektrik devresinde akım bu süre içerisinde telin kesitinden kaç tane
devreyi tamamlayamaz. elektron geçmiştir? (1 elektronun yükü =
1,6.10 -19 C)
ˇ Maddenin 4. hali olarak da bilinen plaz-
ma halinde maddelerin yük hareketi
maddenin, katı, sıvı ve gaz haline göre Çözüm:
rilir. Elektrik akımının SI birim sistemin-YAYINEVİ
daha iyidir. Çünkü maddenin plazma
hali; elektronlarını yitirmiş atom çekir- İletkenin kesitinden geçen yük miktarı;
dekleriyle serbest kalmış elektronlardan q
oluşan gaza denir. Başka bir ifadeyle I = t formülünden q = I.t ile bulunur.
her yüklü parçacığın bulunduğu iyoni- q = I.t
ze olmuş sistemlere denir. Maddenin q = 0,4.10.60 (Zaman saniye cinsinden alı-
plazma halinin çok iyi elektrik yükünü nır. 10 dk=10.60=600s)
iletmesinin sebebi tamamen serbest q =240 C olur.
elektronlara sahip olmasıdır.
İletkenden geç yük miktarı 240 C ise;
1 elektron 1,6.10 -19 C ise
ELEKTRIK AKIMININ ŞIDDETI VE YÖNÜ n tane elektron 240 C
ˇ Bir iletkenin kesitinden birim zamanda n = 15.10 20 tane elektron geçer.
EDİTÖR Özdeş iletken küreler kullanılarak elektrik
geçen net yük miktarına elektrik akım
şiddeti denir. Akım şiddeti “I” ile göste-

deki birimi Amper’dir ve “A” ile gösterilir. Örnek:

A
-
-
yüklerinin geçişi sağlanacaktır.
-
-
Elektronların
→
→
→
-q
hareket yönü
-3q
+q
+q
Şekil 1
Şekil 2
Akımın yönü
q
ˇ I = formülü ile hesaplanır. Buna göre; şekildeki anahtarlar kapatıl-
dığında hangilerinde ok yönünde elektrik
t
ˇ I = Akım → Birimi Amper (A) akımı oluşur?
ˇ q = Yük miktarı → Birimi Coulomb (C)
ˇ t = Geçen süre → Birimi saniye (s) Çözüm:
Anahtarlar kapatıldığında şekil 1’deki küre-
ler -q yükü ile yüklenir. Elektronların yönü
ˇ Bir iletkenin kesitinden birim zamanda -3q’den +q’ya doğru olur. Elektrik akımının
geçen elektron sayısı; yönü de ok yönünde olur.
q = n . q ile bulunur. Şekil 2’de ise elektron akımı -q’den +q’ya
e
q → Yük miktarı doğru olur. Elektrik akımı elektron akımının
q → Elektronun yükü (1,6.10 -19 C) tersi yönünde olduğuna göre ok yönünün
e
n → Geçen elektron sayısı zıt tarafına olmalıdır.