Page 42 - 10_fizik_ogretmenin

OPTİK 4. ÜNİTE 116

Optik: Fiziğin alt dallarından biri olarak IŞIK AKISI (Φ)
ışığın özelliklerini ve madde ile etkileşi-
mini inceler. Işığın niteliği hakkında ilk ˇ Bir ışık kaynağından birim zamanda ya-
yımlanan ışık enerjisine ışık akısı denir.
düşünceler eski Mısır ve Yunan bilginleri Işık akısı “Φ” ile gösterilir. Birimi lümen-
tarafından ortaya konulmuştur. Pisagor ve dir.
Euclide görme olayının gözümüzden çıka-
rak cisimlere ulaşan görme ışınları ile ilgili
olduğunu söylemişlerdir. ˇ
2) Işığın yansımasıİTÖR YAYINEVİ
ˇ Işık hakkında gerçeğe uygun ilk teoriler Ι=1cd
Newton ve Huygens tarafından ortaya r=1 m 1 m 2
atılmıştır. Newton ışığın tanecik, Huy-
gens dalga niteliğine sahip olduğunu
söylemiştir.
Yarıçapı 1 m olan içi boş kürenin merke-
IŞIĞIN TANECIK MODELI ILE zinde bulunan 1 cd şiddetindeki kayna-
AÇIKLANABILEN OLAYLAR ğın küre yüzeyindeki 1 m lik alanda
2
oluşturduğu ışık akısına lümen denir.
1) Compton olayı
2) Fotoelektrik olay
ˇ İçi boş bir kürenin merkezine konulmuş
IŞIĞIN DALGA MODELI ILE ışık şiddeti I olan noktasal ışık kayna-
AÇIKLANABILEN OLAYLAR ğının küre yüzeyinde oluşturduğu ışık
akısı Φ = 4π.I ile bulunur.
1) Girişim olayı
2) Kırınım olayı
Örnek:
3) Işığın aynı anda hem kırılması hem
de yansıması
4) Kırılmadaki hız değerleri 2r r
Ι 2Ι
IŞIĞIN HEM TANECIK MODELI HEM DE DAL-
GA MODELI ILE AÇIKLANABILEN OLAYLAR K L
ED lerine ışık şiddetleri I ve 2I olan kaynaklar
1) Işığın doğrusal yolla yayılması Yarıçapları 2r ve r olan kürelerin merkez-

konulmuştur.
3) Işığın birbiri içinden etkilenmeden Φ K
geçmesi Küre yüzeylerinde oluşan ışık akıları Φ L
oranı kaçtır?
4) Soğurulma
5) Işığın kırılması Çözüm:
Φ K 4π.I 1
2
Φ L = 4π.2I = olur. Yarıçapların bir öne-
AYDINLANMA mi yoktur.
IŞIK ŞIDDETI (I) NOT:
ˇ Bir ışık kaynağından birim zamanda ya- Işık şiddeti ile ışık akısı doğru orantılıdır.
yımlanan foton (ışın) sayısına ışık şidde-
ti denir. Işık şiddeti “I” harfi ile gösterilir. Yani ışık şiddeti artarsa ışık akısı da ar-
Birimi candela (cd)’dır. tar.