Page 15 - T.C. Sağlık Bakanlığı ÜDS Çocuk Gelişimcisi Konu Anlatımlı

ÇOCUK GELIŞIMI VE ÇOCUK 8.

HAKLARI ÜNİTE

DATA YAYINLARI
1. GİRİŞ 3. TARİHSEL SÜREÇTEKİ DEĞİŞİMLER

Bu ders notu, çocukluk kavramının tarihsel süreçte nasıl
şekillendiğini, farklı dönemlerde ve kültürlerde çocuk 3.1. Antik Çağ
anlayışının nasıl değişim gösterdiğini ele alır. Hem Antik dönemde çocuk, toplumun yasalarına ve kültü-
uzmanların hem de tarihsel kaynakların ortaya koyduğu Ɖ
bu perspektif, çocuk gelişimi alanında çalışanlar için rüne uygun biçimde yetiştirilmesi gereken küçük bir
yurttaş olarak görülüyordu.
temel bir başvuru niteliği taşır.
Ɖ Babil’de kız ve erkek çocuklar altı yaşında okula baş-
2. ÇOCUKLUK KAVRAMI lar; tuğla tabletler, kamış kalemler ve nemli kil kulla-
narak okuma-yazma öğrenirlerdi.
Ɖ Eski Roma’da çocuklar disiplinli okullarda eğitim
2.1. Kavramın Tanımı alır, kadınların konumu da diğer antik toplumlara göre
daha eşitlikçiydi (Elkind, 1999).
Ɖ Çocukluk, insan yaşamının doğumla başlayıp ergen-
liğe kadar uzanan özel bir dönemidir. Ɖ Philippe Ariés’e göre, 1600’lere kadar çocukluk ayrı
Ɖ Tarihsel süreçte, farklı toplum ve kültürlerde değişik bir dönem olarak algılanmıyordu; çağdaş Batı toplu-
anlamlarla ele alınmıştır. munda ise çocukluğun “özel bir dönem” olduğu fikri
yaygınlaştı.
Ɖ Onur (2005a), çocukluk kavramının her toplumda var
olduğunu, ancak bu kavrama atfedilen anlamların
toplumdan topluma farklılaştığını vurgular. 3.2. Ortaçağ
Ɖ Ortaçağ’da çocukların temel ihtiyaçları karşılanmakla
2.2. Farklı Tanımlar ve Yaklaşımlar birlikte, onlara özel koruma ya da ilgi gösterilmiyordu.

Ɖ Elkind (1999): “Toplumların en küçük birimi olan Ɖ Çocuklar “minyatür yetişkinler” şeklinde görülür, yedi
çocuk, her kültürde kendine has konumda bulunur; yaşından sonra yetişkin yaşamına dâhil edilirlerdi.
fakat çocukluğun nasıl tanımlandığı, kültürel ve top- Ɖ Giyim, oyun, dil gibi unsurlarda çocuklara özgü farklı-
lumsal normlara göre farklılık gösterir.” lıklar ayırt edilmezdi.
Ɖ İnal (2007): “Çocukluğu, yetişkinlerin çocuklara atfet- Ɖ Çocukluk kavramının yeniden tanımlanması için 17.
tiği sosyal ve kültürel değerler çerçevesinde şekille- yüzyıl beklenmiştir (Ariés, 1962; Morrison, 2004;
nen bir yaşantı dönemi olarak” tanımlar. Onur, 2005a).
Ɖ Toplumların inanç, ideoloji, siyaset, gelenek ve göre-
nekleri de çocukluk algısının biçimlenmesinde belir- 3.3. Endüstri Devrimi Dönemi
leyici rol oynar.
Ɖ Sanayi Devrimi ile birlikte, özellikle yoksul ve göç-
men ailelerin çocukları ucuz iş gücü olarak görüldü.
2.3. Neden Bilinmeli?
Ɖ Sosyal reformlarla birlikte, çocukları fabrikalarda
Ɖ Tarihsel süreçteki çocuk algısının incelenmesi, bugü- çalıştırmak yerine eğitimle iş yaşamına hazırlama
nün dünyasında çocuğa bakışımızı şekillendirir. fikri benimsendi.
Ɖ Kültürler arası farklılıklar, çocuğa uygun eğitimsel ve Ɖ 14. yüzyıldan sonra burjuvazi ve deneysel bilimin
gelişimsel uygulamaların tasarlanmasında yol göste- gelişmesiyle çocukluğa dair yeni tanımlar ortaya çık-
ricidir. maya başladı (Tan, 1989).

Ɖ Çocuk merkezli bir yaklaşım geliştirmede, geçmişte
yapılan uygulamalardan ders almak önemlidir. 3.4. 17. Yüzyıl ve John Locke
Ɖ 17. yüzyılda bilim insanları, çocuğun statik değil dina-
mik bir gelişim dönemine sahip olduğunu vurgula-
maya başladı.
Ɖ John Locke, “tabula rasa” kuramıyla çocuğun dün-
yaya boş bir levha olarak geldiğini, deneyim ve çev-