Page 23 - 8_vip_turkce_konu

CÜMLENIN ÖGELERI 39

✶ Cümle oluşturmaya yeterli olan tek F Yüklemi söylenmeyen cümlelere
öge yüklemdir ve çekimli olan eylem eksiltili (kesik) cümle denir. Yük-
veya ad soylu sözcükler tek başına lemin söylenmemiş olması cüm-
bile yüklem olabilir. lenin anlamında eksiklik meydana

F Terzidir. (O) terzidir. getirmez. Dinleyici ya da okuyucu
cümlenin söylenmemiş kısmını ya
F Geliyorum. (Ben) geliyo- kendisi tamamlar ya da bu kısım
rum. zaten bilinmektedir. Bu tür cümle-

F Okuduk. (Biz) okuduk. lerde yüklemin yerine üç nokta işa-
reti getirilir.
F Maviydi. (O) maviydi. F Kır atın yanında duran ya huyundan
F Akıllıydın. (Sen) akıllıy- ya suyundan... (alır)
dın.
F Az veren candan, çok veren mal-
dan... (verir)
✶ Türkçe söz dizimine göre yüklem
cümlenin sonunda bulunur. Ancak bu F Dalgalandığın yerde ne korku ne
bir kural değildir. Konuşma ve yazı keder... (vardır)
dilinde yüklem cümlenin herhangi bir Ulu ağacın gürültüsü dal ile, mutlu
yerinde kullanılabilir. F evin yakışığı döl ile... (olur)

F Uzar gider sonsuzluğa, tozlu yollar. ✶ İsim çekiminde kullanılan “-dır” eki,

Gidiyorum, sokakta gölgeler büyü-
F EDİTÖR YAYINEVİ
yükleme getirilmeyebilir. Bu tür cüm-
terek. lelerde yüklemi oluşturan isim yalın
F Sakla samanı, gelir zamanı. olarak görülür.
F Birden kapandı beyaz perdeler. F Kardeşim bugün çok hasta. (has-
tadır)
✶ Bir cümlede birden fazla yüklem F Çocuklar çok heyecanlı fakat anne-
bulunabilir. Yüklemlerin oluşturdu- leri nedense tedirgin. (heyecanlıdır,
ğu söz grupları virgül, noktalı virgül tedirgindir)
işaretleri ya da “de, ve, ama, fakat,
çünkü, lakin, oysa” gibi bağlaçlar yar-
dımıyla sıralanarak tek cümle altında
birleşir. Not

F “Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç ✶ Bir cümlede ilk önce yüklem bulun-
şakladı; malıdır.
Bir dakika araba yerinde durak- ✶ Yüklem bulunduktan sonra özne
ladı.” tespit edilmelidir.

F “Yol onun, varlık onun, ✶ Diğer ögeleri bulmak için de gerekli
Gerisi hep angarya.” olan bütün sorular yükleme sorul-
malıdır.
F Kapılar açıldı, göçebeler içeri alındı
fakat atlar konağın bahçesine alın- ✶ O hâlde yüklem cümlenin anahtarı
sayılır.
madı.