Page 35 - 9-sinif-fizik-odn

SICAKLIK 123

Gazlarda Genleşme

o
F Bütün gazlar aynı miktarda genleşir. Basıncı sabit tutulan bir gazın sıcaklığı 1 C de-
1
ğiştirildiğinde gazın hacminde meydana gelen değişiklik ilk hacminin 273 ü kadardır.
1
F Yani gazların genleşme katsayısı 273 tür.
NOT
Gazların genleşme katsayısı sıvılarınkinden, sıvılarınki de katılarınkinden daha büyüktür.
EDİTÖR YAYINEVİ

GÜNLÜK HAYATTA GENLEŞME
F Yazın uzayıp sarkan elektrik telleri kışın havanın soğuması ile kısalır.
F Sıcak su ve kızgın buhar borularında görülen genleşmeler hesaba katılmazsa genleş-
me kuvvetinin etkisiyle borular kırılır.
F Çelik köprülerdeki genleşmenin özel ek yeri tasarımlarıyla kontrol altında tutulması
çok önemlidir.
F Sıcak hava balonlarında ısıtılan hava genleşir.
F Odanın sıcaklığı arttıkça termometre içindeki sıvı genleşerek yükselir, ortam soğu-
dukça sıvı büzülerek alçalır.

SUYUN CANLI YAŞAMINDAKI ÖNEMI

Hacim (cm ) Öz kütle (g/cm )
3
3
Max
Min

0 +4 +8 Sıcaklık ( C) 0 +4 +8 Sıcaklık ( C)
o
o
o
Su diğer sıvılardan farklı özellik gösterir. +4 C’de hacmi en küçük değerini alır ve yoğun-
luğu en büyük değerini alır.

❍ Su molekülleri kristal yapılı olmadığından moleküller arası rastgele bir dağılım vardır.
Buz molekülleri ise kristal yapıdadır ve moleküller arası boşluk fazladır. Su, donarken
kristal yapı kazanır ve bir taraftan moleküllerin hacmi buz halindeyken sıvı hale göre
daha büyüktür. Dolayısıyla buzun yoğunluğu suyunkinden daha küçük olduğundan buz
suda yüzebilir. Su yüzeyden donmaya başlar. Suyun bu özelliği çok soğuk yerdeki göl
ve denizlerde yaşayan canlılara yaşama imkan verir.