Page 22 - 10. SINIF KİMYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 4: Kimya Her Yerde

gıdalar

Hazır Gıdaları Seçerken ve Tüketirken Dik- Renklendiriciler (Gıda Boyaları)
kat Edilmesi Gerekenler Q Gıdalarda tüketici beğenisini kazanmak, doğal rengi

Q Doğal gıda; üretiminde kimyasal gübre ve katkı maddesi kuvvetlendirmek, kaybolan rengi tekrar kazandırmak ve
kullanılmayan, bir işlemden geçmemiş ve kaynağından renksiz bir ürünü renklendirmek amacı ile kullanılan kim-
alındığı gibi kullanılabilen gıdalardır. yasallardır.

Q Hazır gıda; fiziksel ve kimyasal işlemler uygulanarak Emülgatörler (Emülsiyonlaştırıcılar)
ambalajlanmış, ambalajdan çıkarıldıktan sonra doğru- Q Gıda - su, yağ - su gibi heterojen bileşenlerin birbiri
dan veya en düşük düzeyde işlem uygulanarak tüketile- içinde homojen karışmasını sağlamak için kullanılan mad-
bilen gıdalardır. delerdir.
Q GİRİŞ YAYINLARI
Q Hazır gıdalara salam, sosis, margarin, ketçap ve pastö- Tatlandırıcılar
rize süt örnek verilebilir.
Q Gıdaya şeker tadı vermek, gıdanın lezzetini ve aromasını
Koruyucular (Antimikrobiyal Maddeler) daha çekici hâle getirmek amacıyla kullanılan kimyasal-
Q Gıdaların mikrooganizmalar tarafından bozulmasını önle- lardır.
yerek raf ömrünü uzatmak, doğal renk ve aromayı koru- Q Doğal tatlandırıcılara glikoz, fruktoz, sakkaroz; yapay
mak, pH değerini ayarlamak amacıyla kullanılan katkı tatlandırıcılara sakkarin, aspartam ve siklomat örnek
maddeleridir. verilebilir.

Pastörizasyon ve UHT Q UHT (Ultra yüksek sıcaklık), gıdanın yapısındaki mikro-
Q Gıdaların hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırıl- organizmaların etkin bir şekilde öldürülmesi ve tamamen
ması amacıyla uygulanan ısıl işlemdir. ortadan kaldırılması işlemidir.
Q Pastörizasyon; Q UHT;
5 Besinlerdeki mikrobik büyümeyi yavaşlatır. 5 Süt ve süt ürünlerine uygulanır.
o
5 Patojen mikroorganizmaları tamamen yok etmez. 5 Gıda 2 saniye boyunca en az 138 C'a kadar ısıtılır.
o
o
5 63 C'ta 30 dakika veya 72 C'ta 15 saniye veya 5 Ürünün raf ömrünü uzatırken besin değerini azaltır.
diğer eş koşullarda uygulanır.
Hazır Gıda Etiketlerinin Önemi

Q Hazır gıda etiketlerinde; ürünün üretildiği yer ve saklama koşulları, içeriği ve besin değerleri, üretim ve son kullanım tarihleri
gibi bilgiler yer alır.

Gıdanın son kullanım tarihine dikkat edilmeli, bu tarihi geçmiş gıdalar güvenilir olmayan gıdalardır. Obeziteyi engellemek ama-
cıyla gıdanın besin değerlerine dikkat edilmelidir.

Koruyucular, Renklendiriciler ve Yapay Tatlandırıcıların Sağlık Üzerindeki Etkileri

Q Koruyucu olarak kullanılan maddelerden nitrit ve nitrat- Q Renklendiriciler; astım, migren, kanser, deri döküntüsü ve
lar; kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır ve kansere davranış bozukluklarına neden olmaktadır.
yol açar. Benzoik asit ise deri döküntüsü ve hiperaktiviteye Q Tatlandırıcılar; alerji, kalp ve sinir sistemi hastalıkları,
neden olmaktadır. tümör oluşumu gibi etkiler oluşturabilir.

Yenilebilir Yağ Türleri

Yağların Sınıflandırılması Q Yağlar; saf hâlde iken renksiz, kokusuz ve tatsızdır.
Q Yağ, yağ asitlerinin gliserin ile oluşturduğu triester bile- Q Yağlar, organik yapılı maddeler olup C, H ve O elementleri
şikleridir. ile birlikte N ve P elementleri içerebilir.

80 Giriş Yayınları / 10. Sınıf Kimya