Page 17 - 10. SINIF KİMYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 3: Asitler, Bazlar ve Tuzlar

HayaTIMIZDAKİ ASİTLER VE BAZLAR

Asit ve Bazların Fayda ve Zararları

Q Meyve ve sebze gibi birçok gıda maddesi, ilaçlar ve temizlik maddeleri asit ve baz içerir.
Q Asitler vücuda C vitamini alınmasında, otomobillerin çalıştırılmasında ve hazır gıdaların raf ömrünün uzatılmasında etkilidir.
Q Temizlik maddelerindeki bazlar; kıyafetlerdeki inatçı lekeleri çıkarır, mutfak ve banyolardaki kirlerin temizliğinde rol oynar.
Q Vücuttaki pH seviyeleri bikarbonat kullanılarak kontrol edilir. İnsan vücudundaki bazı organ ve dokular asit üreterek
vücuttaki bazı sistemlerin düzenli çalışmasında rol oynar.

Q Topraktaki bazı asitler toprağı tanecikli hâle getirir, toprağın hava ve su geçirgenliğini artırır.
GİRİŞ YAYINLARI
Asit Yağmurlarının Oluşumu
Q Asit yağmuru; karbon dioksit (CO ), azot oksit (NO ve NO ) ve kükürt oksitlerin (SO ve SO ) atmosferdeki su
2
2
3
2
buharı ile tepkimeye girerek yeryüzüne yağış olarak ulaşmasıdır.
5 CO (g) + H O(s) → H CO (suda) (Karbonik asit)
2
2
3
2
5 NO (g) + H O(s) → HNO (suda) (Nitrik asit)
2
3
2
5 SO (g) + H O(s) → H SO (suda) (Sülfürik asit)
3 2 2 4
Asit Yağmurlarının Çevreye ve Tarihi Eserlere Etkisi
Q Asit yağmurları, suları asidik yaparak ağır metallerin çözünmesine ve suyun toksik hâle gelmesine neden olur.
Q Asit yağmurları, ağaç yapraklarına zarar vererek ağacın kurumasına yol açar. Bu durumda bitki kalitesi ve çeşitliliği azalır.
Q Asit yağmurları; tarihi eserlerin, heykellerin, bina ve taşıtlardaki metal aksamın, demir yollarının ve köprülerin yıpran-
masına yol açar.

Asit ve Bazlarla Çalışırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Q Koruyucu gözlük, önlük, eldiven kullanılmalı; el, yüz ile vücut asit ve bazların zararlı etkilerinden korunmalıdır.
Q Vücut ve giysiler asitle temas ettiğinde bol su ile yıkanmalıdır.
Q Asit ve bazların buharları solunmamalı, tadına kesinlikle bakılmamalıdır.
Q Asit ve bazlar ışık olmayan, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda depolanmalıdır.

Q Asit ve bazlar birbirinden uzak olacak şekilde cam veya plastik kaplarda saklanmalıdır.
Q Asitler ve bazlar, metal raflarda bulundurulmamalıdır.
Q Asitler ve bazlar, düşme tehlikesine karşı tabana yakın yerlerde depolanmalıdır.

Q Asit ve baz içeren şişeler kapalı ve etiketlenmiş olmalıdır.
Evsel Kimyasalların Tesisat ve Çevre Açısından Sakıncaları
Q Lavabo açıcı olarak kullanılan NaOH ve KOH gibi derişik baz çözeltileri, kıl ve yağları çözerek uzaklaştırır. Fazla kulla-
nımı plastik boruları aşındırır.
Q Kireç ve pas çözücü olarak H SO ve H PO gibi kimyasalların sulu çözeltisi kullanılır. Bu kimyasallar cilde temas
4
3
4
2
ettirilmemeli ve kullanıldığı ortam havalandırılmalıdır.
Q Temizlikte kullanılan klorlu çamaşır suları, suya ve toprağa karışarak kalıcı organik kirlenmeye yol açar.
Q Kireçlenen tesisat borularını açmak için kullanılan kireç ve pas sökücüler, boruların aşınmasına ve su sızdırmalarına
neden olur.

62 Giriş Yayınları / 10. Sınıf Kimya