Page 189 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

9.
GEZİ YAZISIEZİ YAZISI
G
ÜNİTE

GEZİ YAZISI

* Bir yazarın, çeşitli sebeplerle yurt içinde veya yurt
dışında gezdiği ve gördüğü yerlerdeki gözlem, tes-
pit, deneyim ve yorumlarını canlı ve etkileyici bir dille
aktardığı yazı türüne gezi yazısı denir.

* Gezi yazıları, seyahatname olarak da adlandırılmak-
EDİTÖR YAYINEVİ
tadır.

* Geziye çıkmayı iş edinen kişilere ise gezgin ya da sey-
yah denmektedir.

* Gezi yazılarının konusunda bir sınırlama yoktur.
* Gezilebilecek her yer oraya gitmek, orada bulunmak kaydıyla gezi yazısına konu olabilir.

* Bu tür metinlerde en önemli husus, gidilen yeni mekâna ait gözlem ve tespitlerdir. Ancak bu
gözlem ve izlenimler arasında bir denge, ölçü olmak zorundadır.

* Gidilen yerlere ait tabii güzellikler yanında tarih, coğrafya, edebiyat, kültür, sanat, bilim ve
teknoloji, gelenek ve görenekler, mimarî, şehircilik, siyaset gibi pek çok alanda tespit ve değer-
lendirmelerin yapılması; çok yönlü ve hemen her türde ayrı ayrı görebileceğimiz konuların bir
arada ele alınması, gezi yazısını edebî bir tür olmakla birlikte çeşitli araştırmalar yapılırken baş-
vurulacak kaynaklar arasına da koyar.

œ Özellikler:
* Gezi yazılarında en önemli husus gözlemdir. Gözleme dayalı ayrıntılar akıcı bir anlatımla okuyu-
cuya sunulur.

* Gezi yazılarında çoğu kez kronolojik zamanlı plan uygulanır.
* Gezi yazılarında, kendinden önce söylenenlere ya da yazılanlara benzememek yani özgün olmak
önemlidir.
* Aynı yerler daha önce başkaları tarafından görülmüş, yazılmış olabilir.

* İkinci gidişte görülenlerle, ilk gidişte görülenler arasındaki farklara bile değinmek gerekir.
* Gezi yazılarında yazar açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici ve tartışmacı anlatım gibi anlatım yolla-
rından yararlanır.
* Ayrıca örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme, benzetme gibi düşünceyi geliştirme yollarını
da sıklıkla kullanır.

* Bu türde fotoğraf ve benzeri görseller kullanılabilir.
* Bu durum gezi yazılarını daha ilgi çekici hâle getirir ve anlatılanları somutlaştırır.