Page 24 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

¦ §
24 24 GİRİŞ

“Kİ” BAĞLACI VE “-Kİ” EKİNİN YAZIMI » Sokaktaki çocukları suç örgütlerinden
korumalıyız. (Hangi çocukları?)
BAĞLAÇ OLAN “Kİ”
» Sınıftaki öğrencilerin kendisini dinlemedik-
* Sözcük ve sözcük gruplarını çeşitli anlam ilgi- lerini fark etmişti. (Hangi öğrencileri?)
leriyle birbirine bağlayan “ki” bağlacı daima
ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında anlamda » Sabahki toplantıya geç kalmış. (Hangi top-
daralma ya da bozulma olmaz. lantı?)

» Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini.
(Duydum, unutmuşsun gözlerimin rengini.)
EDİTÖR YAYINEVİ
» Sen ki dünyalara değersin. (Sen dünyalara NOKTALAMA İŞARETLERİ
değersin.) NOKTA (.)
» Şimdi anlıyorum ki o yaptıklarım hataydı. Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda
(Şimdi anlıyorum, o yaptıklarım hataydı.) * kullanılır. Sonunda nokta kullanılan cümleler-
* Bağlaç olan “ki” bazı kelimelerle kalıplaşa- den sonra büyük harfle başlanır.
rak bitişik yazılır. (sanki, mademki, meğerki, » Çocukluğumu özlediğim için eski bayram-
oysaki, çünkü, belki, halbuki, illaki) lara özlem duyuyorum. Bayram namazından
sonra, önce aile büyüklerimiz olmak üzere her-
kesle bayramlaşırdık. Aldığımız harçlıklar çoğu
EK OLAN “-Kİ” zaman ya bir futbol topunun ya da yepyeni
bir ayakkabının habercisi olurdu.
* Türkçede ek hâlinde olan iki çeşit “-ki” vardır.
Bunlar zamir yapan “-ki” ve sıfat yapan “-ki”
dir ve her ikisi de kendinden önceki sözcüğe * Bazı kısaltmaların sonunda kullanılır.

bitişik yazılır. » Prof. Dr. (Profesör Doktor), Mevlana Cad.
(Caddesi), Erler Sok. (Sokak), Ar. (Arapça),
a) Zamir Yapan “-ki” (İlgi Zamiri): İsmin Alm. (Almanca) vb.
yerini tutan “-ki” ekidir. Her zaman kendisinden
önceki sözcüğe bitişik yazılır. * Sayılardan sonra sıra bildirmek amacıyla kul-
» Senin gömleğin benimkinden daha kaliteli lanılır.
bence. (Benim gömleğim) » VI. yüzyıl, 2. kat, IV. Murat, 4. Levent,

» Her canlının bir derdi var, karıncanınki de 18. (on sekizinci) vb.
buğday. (Karıncanın derdi)
» Şiirin sınırları romanınkinden geniştir. * Tarihlerin yazımında ay, gün ve yıl bildiren

(Romanın sınırları) sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır.
» 15.09.2016, 15.IX.2016 vb.

b) Sıfat Yapan “-ki” (Aitlik Eki): İsme * Tarihlerin yazımında ay adları yazıyla da yazı-
sorulan “hangi” sorusunun cevabıdır. Cümlede labilir. Bu durumda ay adından önce de sonra
sıfat görevinde kullanılır ve her zaman kendi- da nokta kullanılmaz.
sinden önceki sözcüğe bitişik yazılır. » 5 Mayıs 1919, 29 Ekim 1923 vb.