Page 161 - 10-sinif-telafi

160 ÇEVRE VE TOPLUM

yüksek sıcaklığa sahip olan lavlar, sonuçları itiba- Erozyon (Toprak Aşınımı) TÜRKİYE’DE DOĞAL AFETLER
riyle afete dönüşebilir. Volkanlardan çıkan zehirli Bitki örtüsünün tahribi sonucu toprağın su ve Türkiye’de meydana gelen deprem jeolojik
EDİTÖR YAYINEVİ
gazlar, atmosferde su buharı ile birleşerek insan rüzgâr gibi faaliyetlerle aşınarak taşınması ola- nedenli; sel, heyelan, kaya düşmesi, çığ ve
sağlığı, bitki örtüsü, tarım alanları ve tarihi eserlere yına erozyon denir. Erozyon, yavaş gerçekleşir orman yangınları ise jeomorfolojik ve mete-
ancak etkileri yıllar sonra ortaya çıktığında top-
zarar veren asit yağmurlarına neden olur. lumu olumsuz sonuçlarla karşı karşıya bırakabi- rolojik afetlerdendir.

Kütle Hareketleri lir. Bitki örtüsü tahribatı, arazinin eğimi ve yanlış AFETLERDEN KORUNMA
kullanımı, tarım arazilerinde nadas uygulaması DEPREMDEN KORUNMA
Doğadaki çeşitli etkenler ya da insanların faaliyet- çayır ve meralarda aşırı hayvan otlatma ve halkın
lerine bağlı olarak yamaç dengesinin bozulması bilinçsizliği erozyonun sebeplerindendir. Fay hattı geçen yerlerdeki ovalara yerleşim
sonucu ortaya çıkar. Başlıca kütle hareketleri; heye- birimi kurulmamalı, evde bulunan dolaplar
lan, toprak kayması, kaya düşmesi ve çamur akıntı- Çığ duvara sabitlenmeli, deprem çantası hazır-
sıdır. Arazinin eğimli olması toprağın suya doyması, Eğimli yamaçlarda tabakalar şeklinde birikmiş lanmalı, deprem sırasında merdivenlere
bitki örtüsünün tahrip olması, insan faaliyetleri kütle kar kütlesinin çeşitli sebeplerden dolayı aşağıya gidilmemeli ve balkona çıkılmamalıdır.
hareketlerinin nedenlerindendir. doğru hızlıca kayması sonucunda oluşur. Çığ; TSUNAMİDEN KORUNMA
dağlık, engebeli ve bitki örtüsünün zayıf olduğu
Şiddetli Rüzgârlar bölgelerde meydana gelir. Tsunami tehlikesi olan yerlere yerleşim
kurulmamalı ve erken uyarı sistemleri oluş-
Şiddetli rüzgârlar, sonuçları itibari ile zaman zaman Çığ, dünya genelinde Alpler ve Himalayalar gibi turulmalıdır.
afetlere yol açabilmektedir. Bu tür afetler değerlen- dağlık ve engebeli alanlarda yaygın şekilde görü-
dirilirken o yerin coğrafi özellikleri, rüzgârın esme lür. HEYELANDAN KORUNMA
zamanı, hızı ve yönü de birlikte değerlendirilir. Bu Salgın Hastalıklar Heyelan riski yüksek yerlerde eğimli yamaç-
sebepten yerel rüzgârlar, genel hava dolaşımına Biyolojik afetlerin başında salgın hastalıklar gel- larda taraçalar kurulmalı ve yollar sağlam
bağlı rüzgârlar ve fırtına sistemleri içinde değer- mektedir. Virüs ve bakteri gibi mikroorganizma- tünellerden geçirilmelidir.
lendirilen rüzgârlar insanları istenmeyen sonuçlarla ların neden olduğu hastalıklar, belirli dönemlerde SEL VE BASKINLARDAN KORUNMA
karşı karşıya getirir.
birçok insanın hayatını kaybetmesine neden Sel ve baskınlara yönelik erken uyarı sis-
Sel ve Taşkın Olayları olmuştur. temleri oluşturulmalı, dere yataklarına yer-
Ani ve şiddetli yağışlar ile kar erimeleri sonucunda Orman Yangınları leşim kurulmamalı ve ağaçlandırma çalışma-
ları yapılmalıdır.
oluşan hızlı akışa sahip sulara sel denir. Akarsu akı- Orman yangınlarının oranı; orman bölgelerinin
mının artmasıyla taşıdığı su miktarının çevredeki iklim ve arazi özelliğine, toplumların sosyal, kültü- ÇIĞDAN KORUNMA
alanlarda göllenmesine de taşkın adı verilir. Sel bas- rel ve ekonomik yapılarına göre değişiklik gösterir. Çığı önlemeye yönelik yamaçlara setler ve
kınlarının oluşumunda özellikle aşırı yağışlar ve kar Bu yangınlar genellikle aşırı sıcaklarda, kurak ve duvarlar yapılmalı, meteoroloji istasyonları
erimeleri etkilidir. rüzgârlı günlerde artış göstermektedir. ve erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.