Page 6 - 10-sinif-telafi

CÜMLE ÇEŞİTLERİ 5

CÜMLE TÜRLERİ ⤷ Bekledim yolunu gurbetin ıssız yollarında. ⤷ Konuyu hiç anlamadım.
• Cümleler; yüklemin türüne, yerine, anlamlarına, ⤷ Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. ⤷ Yazılı sorularının bir kısmını cevaplaya-
Ankara’nın en sakin semtinde oturuyor. EDİTÖR YAYINEVİ
yapısına göre değişik adlar alır. ⤷ Bin yıldızlı gök yaptım gözlerinden madı.
⤷ Gelen, giden yok.
Eksiltili Cümle: Yüklemi söylenmeyen cümlelerdir.
YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER ⤷ Aradığım kitap bu değil.
Cümlenin okuyan tarafından tamamlanması iste-
Bu cümleler, yüklemlerin sözcük türüne göre ikiye nir. Okuyucu cümleyi aklından tamamlar. • Bazı cümleler, anlamca olumsuz yapıca
ayrılır: olumlu; bazı cümleler de anlamca olumlu
⤷ İnsan konuşa konuşa, hayvan koklaşa kokla-
Eylem Cümlesi: Yüklemi çekimli eylem olan cümle- şa... (anlaşır) yapıca olumsuz olabilir.
lerdir. ⤷ Armudun sapı, üzümün çöpü... (var)
⤷ Sabahtan akşama kadar çalıştım. Anlamca olumsuz yapıca olumlu cümleler:
⤷ Yardımlarından dolayı teşekkür ederim. ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ⤷ Ben hemen bu oyuna gelir miyim?
⤷ Aynı yeri gezmemize rağmen karşılaşmadık. Olumlu Cümle: Fiil cümlelerinde işin, oluşun, (oyuna gelmem)
Ad Cümlesi: Yüklemi ad veya ad soylu olan cümle- eylemin yapıldığını veya yapılacağını, yapılıyor ⤷ Ne şiş ne kebap yansın. (yanmasın)
lerdir. olduğunu bildiren; isim cümlelerinde sözü edilen ⤷ Merhametsizler ne anlar zavallının ha-
⤷ Sınıfının en başarılı öğrencisiydi. kavramın ya da durumun var olduğunu bildiren linden. (anlamaz)
⤷ Bugün hava çok soğuktu. cümlelere denir. ⤷ Sanki bu işin suçlusu benim. (ben de-
⤷ Dersi dinlemeyenler onlardı. ⤷ Arabayı çok güzel kullanıyor. ğilim)
⤷ Saatlerdir sessizce oturuyor. Yapıca olumsuz anlamca olumlu cümleler:
YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER ⤷ Okulun en başarılı öğrencisiydi. ⤷ Nasıl birisi olduğunu bilmez miyim? (bi-
Cümleler, yüklemin cümledeki yerine göre ikiye ayrı- lirim)
lır: Olumsuz Cümle: Yükleminde bir olumsuzluk ⤷ Ödevlerimi yapmıyor değilim. (yapıyo-
Kurallı Cümle: Yüklemi cümlenin sonunda bulunan unsuru bulunduran cümlelere denir. Yüklemde rum)
cümlelerdir. bildirilen işin, oluşun, hareketin yapılmadığını, Soru Cümlesi: Cümle içinde soru eki veya
⤷ Saatlerdir oracıkta bekliyordu. yapılmayacağını ve yapılmamakta olduğunu veya
⤷ En sevdiğim kuş muhabbet kuşudur. sözü edilen kavramın bulunmadığını bildiren cüm- soru sözcüklerinden biri bulunan ve soru
anlamı taşıyan cümleler soru cümlesidir.
⤷ lelere denir.
⤷ Kitapları kaça aldın?
Devrik Cümle: Yüklemi cümlenin sonunda bulunma- Türkçede kullanılan olumsuzluk unsurları şunlar-
yan cümlelerdir. Bu tür cümleler daha çok şiirlerde dır: yok, değil, -siz, -sız, -me-, -ma-, -mez, -maz, ⤷ Akşam nereye gideceksin?
kullanılır. ne… ne,... ⤷ İşi bitirdikten sonra mı geleyim?