Page 96 - 10-sinif-telafi

EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI 95

EKOSİSTEM EKOLOJİSİ Ekolojik niş: Canlıların yaşadığı ekosistemlerdeki Ayrıştırıcılar: Hücre dışına salgıladıkları sin-
Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadığı çev- işlevlerine denir. Yani canlıların çevresindeki kay- dirim enzimleriyle organik atıkları parçalayıp
EDİTÖR YAYINEVİ
nakları kullanım şeklidir.
reyle olan ilişkisini, yaşamın devamlılığını sağlayan, Ekosistemin Canlı ve Cansız Bileşenleri kendileri için gerekli olan besini sağlarlar.
madde ve enerji döngülerini inceleyen bilim dalıdır. Mantar ve bazı bakteriler örnek verilebilir.
Ekosistem; canlı (biyotik) ve cansız (abiyotik) fak-
Ekosistem: Aynı alanda etkileşim halinde bulunan törlerden meydana gelir. Holozoik beslenme: Besinlerin büyük ve katı
farklı türden canlı grupları ile bu canlıları içinde Ekosistemdeki canlı faktörler: Ekosistemde bulu- parçalar halinde alınmasıyla yapılan bes-
barındıran cansız çevrenin tamamıdır. nan, birbiriyle etkileşen canlı varlıkların tümüdür. lenme şeklidir.
Ekosistemde Madde ve Enerji Akışı
Ekosistem Ekolojisi: Ekosistemlerin yapısını ve işle- Üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olmak üzere • Ekosistemde madde ve enerji akışının
yişini inceleyen alt bilim dalıdır. üç grupta incelenir. dengede kalmasını; üreticiler besin üre-
Ekolog: Ekoloji alanında inceleme ve araştırmalar Ekosistemdeki cansız faktörler: Ekosistemde can- terek, tüketiciler madde aktararak, ay-
yapan bilim insanıdır. lılar dışında kalan, canlı varlıkların yeryüzündeki rıştırıcıların inorganik maddeleri doğaya
dağılımını etkileyen faktörlerdir.
Biyosfer (Ekosfer): Yeryüzünde canlıların yaşadıkları Canlılarda Beslenme Şekilleri geri kazandırarak sağlar. Bu döngünün
devamlılığının sağlanması kaybedilen
alanların tamamıdır. • Canlıların ortak özelliklerinden biri de beslenme- maddelerin yerine konması ve sistem-
Tür: Ortak bir atadan gelen, aralarında gen alışverişi dir. Canlılar beslenme sayesinde enerji ihtiyaç- deki canlıların kullanımına sunulması
yapabilen yapı ve görev bakımından benzer özellik- larını karşılar metabolizmanın yapım ve onarımı gereklidir. Üreticiler güneş enerjisini
ler gösteren, çiftleştiklerinde kısır olmayan nesiller sağlanır. Beslenme şekillerine göre canlılar otot- kullanarak besin sentezler. Üreticilerle
rof, heterotrof , hem ototrof hem de heterotrof
beslenen otçul canlılara birincil tüketici;
meydana getiren bireyler topluluğudur.
beslenme olmak üzere üç grupta incelenir. enerji kaynağı olarak otçulları tüketen et-
Popülasyon: Belirli bir alanda bir arada yaşayan, • İnorganik maddeleri organik maddeye dönüş- çil canlılara ikincil tüketici, etçil ve otçul
aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktur. türerek ekosistemin ve kendisinin besin ihtiya- canlıları tüketen canlılara üçüncül tüke-
Komünite: Aynı bölgede yaşayan ve birbirleriyle cını karşılayan canlılara ototrof denir. Ototrof tici denir. Bu döngüde yer alan tüm canlı
atıklarını ve kalıntılarını ayrıştırıcılar tara-
etkileşim içerisinde olan popülasyonların oluştur- canlılar besinlerini sentezlerken ışık enerjisini fından tekrar döngüye kazandırılır.
kullanıyorsa fotootrof, inorganik maddelerdeki
duğu topluluktur.
bağ enerjisini kullanıyorsa kemootrof canlı de- • Besinlerdeki enerjinin üreticilerden tüketi-
Biyotop: Komünitelerin yaşamlarını sürdürdüğü nir. Bazı bakteriler, arkeler örnek verilebilir. ciye doğru aktarılmasına besin zinciri denir.
coğrafik alanlardır. • Besinlerini kendileri üretmeyip dışarıdan hazır • Çok sayıda besin zincirinin bir araya ge-
Ekoton: Komüniteler arası geçiş bölgeleridir. Tür olarak alan canlılara heterotrof canlılar denir. lerek oluşturdukları yapıya besin ağı denir.
çeşitliliğinin fazla olduğu bölgelerdir. • Sadece bitkisel besinlerle beslenen canlılara • Besin zincirini oluşturan her bir beslen-
otçul (herbivor), sadece hayvansal besinlerle me basamağına trofik düzey denir. 1. tro-
Habitat: Canlıların yaşamını sürdürebildiği ve üreye- beslenen canlılara etçil (karnivor), her iki be- fik düzeyde üreticiler, 2. trofik düzeyde
bildiği ortamlardır. Bir türün habitatı doğada arandı- sin türüyle de beslenebilen canlılara ise hepçil birincil tüketiciler, 3. trofik düzeyde ikin-
ğında o türün bulunacağı adrestir. (omnivor) canlılar denir. cil tüketiciler yer alır.