Page 260 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

260
POTANSIYEL FARK 

• Elektriksel kuvvetlerin etkisiyle iletken içerisinde hare- Sembolü R , iletkenin direnci R = ρ . A ile bulunur.
ket eden elektrik yüklerinin +1 birimlik kısmının elekt-
riksel alan içinde bir noktadan diğer bir noktaya git- ρ: Öz direnç (ohm.m)
mesi halinde kuvvetin yaptığı işe potansiyel fark denir. : Uzunluk (m) direncin birimi Ohm'dur. (Ω)
• Elektrik devrelerinde elektrik akımı potansiyelin yüksek A: Kesit alanı (m )
2
olduğu noktadan düşük olduğu noktaya doğru hareket
eder. Reosta (Ayarlı direnç): Değeri değiştirilebilen dirençle-
• Bir devredeki potansiyel fark gerilimi voltmetre ile öl- re reosta (ayarlı direnç) denir.
çülür. Potansiyel farkın SI birimi Volt'tur. "V" ile gös- sürgü
terilir.
EDİTÖR YAYINLARI
KATI BIR ILETKENIN DIRENCININ BAĞLI Reosta
OLDUĞU DEĞIŞKENLER

Üreteç (Pil): Devreye enerji vererek elektronların hare- ̛ Örnek:
kete geçmesini sağlar. Devredeki gösterimi + - , L 2S 2L 2S L
pilin potansiyel farkı V ya da ε ile gösterilir. V S X Y Z
Direnç (R): Bir iletkenin akıma karşı gösterdiği zorluktur.
Şekilde verilen aynı maddeden yapılmış X, Y, Z metal
Bir iletkenin direnci; tellerinin dirençleri R , R , R arasındaki ilişki nasıldır?
X
Z
Y
• Iletkenin boyu ile doğru orantılıdır. L 2L L
• Iletkenin kesit alanı ile ters orantılıdır. ̚ Çözüm: R =ρ . , R =ρ . 2S ,R =ρ . 2S
x
Z
Y
S
Y
• Iletkenin cinsine bağlıdır. R = R > R Z olur.
X
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Bir iletkenin kesitinden 1,5 dakikada 3600 cou- 3. 4L
lomb'luk yük geçiyorsa, telden geçen akım şiddeti 2S 2ρ S 2L
3ρ
kaç amper olur? X Y
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40 X ve Y iletkenlerine ait öz direnç, kesit alanı ve uzun-
luk büyüklükleri şekildeki gibidir.
Çözüm: 1,5 dakika = 1,5 . 60 = 90 saniye Buna göre iletkenlerin dirençleri oranı R X
q 3600 R Y
i = = = 40 amper kaç'tır?
t 90
1 1 2 3 4
A) B) C) D) E)
2. 1 2 3 2 3 2 3
+ - 2. ρ 4L
Çözüm: R X = 2S = 4Lρ . S = 2
R Y 3. ρ 2L S 6Lρ 3
A S

Şekildeki deşarj tüpünde, A kesitinden 1 yönünde 4. 2 L 3 L
-3
-3
2�10 C ve 2 yönünde 4.10 C'luk yük 12 s'de geçiyor. L L
L
Buna göre bu sürede tüpün içinde oluşan akımın X Y
şiddeti kaç A'dır? Aynı maddede yapılmış X ve Y iletkenlerinden X'in
-3
-4
-4
-3
A) 8�10 B) 5�10 C) 5�10 D) 4.10 E) 2�10 -3 direnci R ise Y'nin direnci kaç R'dir? (p = 3)
1 B) 1 C) 1 D) 3 E) 2
A)
Çözüm: Toplam =q − + 2.10 −3 = 4.10 6.10 − 3 3 3 2 2
q 6.10 −3 2L 2 3L 1 R
4
−3
Ý = Top = = 0,5.10 − = 5.10 A Çözüm: R = . ρ = . ρ = R ⇒ R = . ρ = . ρ = olur.
t 12 x L 2 L Y L 2 L 2