Page 315 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

MERCEKLERIN OLUŞTURDUĞU GÖRÜNTÜNÜN ÖZELLIKLERIUŞTURDUĞU GÖRÜNTÜNÜN ÖZELLIKLERI
MERCEKLERIN OL 4. ÜNITE 315
INCE KENARLI MERCEKTE GÖRÜNTÜ hava cam

P’
F F h
X Y Z T P
1,5 F
su cam
3F M 3F F F F M 3F
(2F) 2 2 X'
Y' F s
2F
Z'
• Cisim merkez dışında ise görüntüsü F - M arasında Mercek tam ortadan Sudaki merceğin odak
EDİTÖR YAYINLARI
oluşur. (3F ↔ 1,5 F) X cisminin görüntüsü X' olur. kesilirse odak uzaklığı uzaklığı daha büyük-
• Cisim merkezde ise görüntüsü merkezde oluşur. Y iki katına çıkar. tür. F > F olur.
s
h
cisminin görüntüsü Y' olur. • Işığın merceklerde renklerine ayrılması aşağıdaki gi-
• Cisim odak ile merkez arasında ise, görüntü merkezin bidir. (Kırmızı, Turuncu, Sarı, Yeşil, Mavi, Mor)
dışında oluşur. (3F ↔ 1,5 F) Z cisminin görüntüsü Z' Beyaz M M Y S
olur. ışık T K
• Cisim odakta ise görüntüsü sonsuzdadır. T cisminin Asal
Asal
görüntüsü sonsuzdadır. eksen M M Y S T K eksen
• Cisim odak ile mercek arasında ise, görüntüsü aynı
tarafta ve daha uzakta oluşur. (F/2 ↔ -F) P cisminin •
görüntüsü P' olur. • En az kırılan ışık kırmızı, en çok kırılan ışık mordur.
• Merceğin diğer tarafında oluşan görüntüler gerçek Kırılmaları faklı olduğu için her birinin odak uzaklığı
farklıdır.
görüntülerdir. Ancak perdeye düşürülerek görülebilir.
Cisimle aynı tarafta oluşan görüntüler sanal görüntü- MERCEKLERIN KULLANIM ALANLARI
lerdir. Gözle görülebilirler. Gözlük ve Lens: Gözdeki mercek ince kenarlı mercek-
tir. Göz merceğinde oluşan bozukluklar göz kusurlarına
KALIN KENARLI MERCEKTE GÖRÜNTÜ sebep olur. Göz kusurlarının giderilmesinde gözlük ve
kontak lensler kullanılır. Miyopluk, yakını görüp uzağı
X Y Z Z’ net görememe, hipermetropluk ise uzağı görüp yakını
X’ Y’ net görememe durumudur. Miyopluğun giderilmesi için
ise kalın kenarlı mercekler yardımıyla yapılan gözlük ve
F
kontak lensler kullanılır. Hipermetropun giderilmesi için
ise ince kenarlı mercekler yardımıyla yapılan gözlük ve
Kalın kenarlı mercekte bütün görüntüler odak ile mercek kontak lensler kullanılır.
arasında oluşur. Görüntü sanaldır ve daima küçüktür. Büyüteç: Tek bir ince kenarlı mercekten oluşan optik

Merceğin odak uzaklığı, alete denir. Cisimleri daha büyük görmemizi sağlar.
› Yapıldığı maddenin kırıcılık indisine Mikroskop: Bir cismi büyütece göre daha fazla büyüt-
mek için kullanılır. Mikroskobun yapısında iki adet ince
› Bulunduğu ortamın kırıcılık indisine
kenarlı mercek vardır.
› Merceğin eğrilik yüzeylerinin yarıçapına bağlıdır.
Dürbün ve Teleskop: Uzak mesafelerdeki cisimleri net
1  = n M −   1 + 1  bir şekilde görebilmek için kullanılır. Yapılarında iki adet
f  n 1    R R 2    ince kenarlı mercek vardır.
O 1
f: Merceğin odak uzaklığı Kamera ve Fotoğraf Makineleri: En çok kullanılan optik
aletlerdir. Uzaktaki veya yakındaki cisimlerin görüntüleri-
n : Merceğin kırıcılık indisi ni net bir şekilde görüntülemek için kullanılır. Yapılarında
M
n : Ortamın kırıcılık indisi ince kenarlı mercekler kullanılır. Objektif ileri geri hareket
O
R , R : Eğrilik yarıçapları ederek net görüntü elde edilir.
2
1