Page 311 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

KIRILMA
KIRILMA 4. ÜNITE 311
Işık ışınlarının saydam bir ortamdan, başka bir ortama › Işınların hepsi diğer ortama geçer
geçerken ilerleme doğrultusunun değişmesine kırılma sin i n
i
denir. › sin r = n 2 →> r ise n > n 1 olur.
2
Normal n : Havanın kırıcılık 1
Gelen hava › Az kırıcı ortamdan çok kırıcı ortama geçen ışınlar
ışın indisi normale yaklaşarak kırılırlar.
n : Suyun kırıcılık indisi
i su
Çok Kırıcı Ortamdan Az Kırıcı Ortama Geçiş
n hava i: Gelme açısı Çok Kırıcı Ortamdan Az Kırıcı Ortama Geçiş
n su
r r: Kırılma açısı 1
2
Kırılan
ışın Şekil I (az) n i
i > r ise n > nYAYINLARI
1 3
• Işığın kırılmasının nedeni farklı saydam ortamlarda (çok) n 2 r θ α α 4
farklı hızlarla hareket etmesidir. Işık kırıcılık indisi kü- sınır Tam
çük (az yoğun) ortamlarda hızlı, kırıcılık indisi büyük açısı yansıma
(çok yoğun) ortamlarda yavaş ilerler. › Işınların hepsi diğer ortama geçemez.
• Işığın boşluktaki hızı c (3. 10 m/s)'dir. Saydam ortam- › sin i n 2 i r ise n > n olur.
8
c sin r = n →> 2 1
daki hızı v = ile bulunur. 1
n
› θ açısıyla gelen 3 numaralı ışın gibi iki yüzeyin
KIRILMA KANUNLARI arasından gidiyorsa θ açısına sınır açısı denir. Sınır
• Gelen ışın, kırılan ışın ve normal aynı düzlemdedir. açısından küçük açıyla gelen ışınlar diğer ortamlara

• Snell bağıntısı; geçebilir. Ancak, sınır açısından büyük açıyla gelen
n . sin i = n . sin r n i ışınlar tam yansımaya uğrar.
EDİTÖR
1
2
sin i n 2 n 1 2 › 4 numaralı ışın sınır açısından büyük açıyla geldiği
sin r = n r için tam yansımaya uğramıştır. (a > θ)
1 Normal
2 1 Işığın Paralel Y
Işığın Paralel Yüzlü Ortamdan Geçişiüzlü Ortamdan Geçişi
v , v : Hız
sin i n 2 V 1 λ 1 1 2 i Işık ışınları şekildeki gibi para-
1
2
sin r = n 1 = V 2 = λ 2 λ , λ : Dalga boyu hava lel yüzlü bir ortama geldiğinde
n , n : Kırıcılık indisi r cam d kırılmalar sonucu ilk geliş doğ-
1
2
Kırıcılık indislerinin oranıyla hızların oranı ters orantılıdır. r rultusuna paralel olarak ilerler.
Hız ve dalga boyu doğru orantılıdır. i Bu şekilde paralel kaymaya uğ-
• Dik gönderilen ışınlar kırılmaya uğramazlar. Bu ne- ∆x ramış olur.
denle dik gelen ışınlar or- Kayma miktarı ∆x, gelme açısına (i), ortamların kırıcılık
tamların kırıcılık indisi hak- Kaynak indislerine (n hava , n cam ), camın kalınlığına (d) ve ışığın
kında bilgi vermezler. rengine bağlıdır.
n 1 •
n Kayma miktarı ∆x’i artırmak için
2
Az Kırıcı Ortamdan, Çok › d artırılmalı, i artırılmalı, r azaltılmalıdır.
Az Kırıcı Ortamdan, Çok
Kırıcı Ortama Geçiş
Kırıcı Ortama Geçiş Görünür Derinlik
Görünür Derinlik
h'
göz h
(az) n i
1 h'
(çok) n 2 h su
r K' su
2 3 4 K gözlemci
1 I II