Page 313 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 313
MERCEKLER
MERCEKLER 4. ÜNITE 313
• Mercekler her iki yüzeyide kürenin parçası olan say- K
Kalın Kenarlı Mercekte Özel Işınlaralın Kenarlı Mercekte Özel Işınlar
dam cisimlerdir. Iki çeşidi vardır. Gelen ışınları kırarak Asal eksene paralel gelen ışın
asal eksene yaklaştıran merceklere yakınsak mercek uzantısı odak noktasından geçe-
ya da ince kenarlı mercek denir. cek şekilde gider. Uzantısı odak
• Gelen ışınları kırarak asal eksenden uzaklaştıran F F noktasından geçecek şekilde ge-
merceklere ise ıraksak mercek ya da kalın kenarlı len ışın, asal eksene paralel gi-
mercek denir. der.
Uzantısı merkezden geçecek
EDİTÖR YAYINLARI
2F F F 2F şekilde gelen ışın yine uzantı-
sı merkezden geçecek şekilde
Ince kenarlı Gösterim Kalın kenarlı Gösterim gider.
mercek şekli mercek şekli
Ince Kenarlı Mercekte Özel Işınlarnce Kenarlı Mercekte Özel Işınlar
I Tepe noktasına gelen ışın kırıl-
madan yoluna devam eder.
Merceğe odak noktasın- F F
dan geçerek gelen ışın,
asal eksene paralel
Asal gider. Asal eksene
F F eksen
paralel gelen ışın, odak Asal ekseni odak noktasından
noktasından geçerek kesecek şekilde gelen ışın
yoluna devam eder. uzantısı mercek ile odak ara-
F F F sından geçecek şekilde kırılır
2 ve yoluna devam eder.
Merceğin merkezinden F
gelen ışın, kırıldıktan son- �F ↔ − �
2
M F F M
(2F) (2F) ra merkezden geçer.
3F 2F F F 2F 3F
Merceğin tepe noktasına 1,5F
gelen ışın kırılmadan de-
F F
vam eder.
Uzantısı merkez dışından geçecek şekilde gelen bir ışın
uzantısı odak ile merkez arasından geçecek şekilde kırılır.
(3F ↔ 1,5 F) Tersi de doğrudur.
Şekildeki gibi uzantısı odak
noktasına gelen ışın mer-
F F cek ile odak noktasının or- ̛ Örnek: Ince kenarlı merceğin odak uzaklığı;
2 F
tasından geçer. �-F ↔ � I. Merceğin yapıldığı maddenin kırılma indisine
2
II. Merceğin eğrilik yarıçapına
Merkez dışından gelen ışın- III. Gönderilen ışığın rengine
lar odak ile merkez arasın- niceliklerinden hangileri bağlıdır?
1,5F dan geçerler.
3F 2F F F 2F 3F (3F ↔ 1,5 F)
Terside doğrudur. ̚ Çözüm: Ince kenarlı merceğin odak uzaklığı verilen
tüm niceliklerin değişmesi ile değişir.