Page 312 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

312
• Az kırıcı ortamdan, çok kırıcı ortama bakan gözlemci baktığı cismi olduğundan daha yakında görür. Çok kırıcı
ortamdan, az kırıcı ortama bakan gözlemci ise baktığı cismi olduğundan daha uzakta görür.

K
Küresel Yüzeyde Kırılmaüresel Yüzeyde Kırılma

normal normal
hava O hava O O hava O hava
cam cam cam cam
normal
hava O hava yarım yarım normal yarım yarım
küre küre küre küre
cam
Küresel yüzeylerde merkezden Havadan cama girişte normale Havadan cama gelişte dik olduğu
EDİTÖR YAYINLARI
çizilen doğrular normaldir. yaklaşır. Camdan çıkarken dik için kırılmaz. Camdan havaya
geldiği için kırılmadan çıkar. geçerken normalden uzaklaşır.
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Ι 3. K M
n X
n Y Kırıcılık indisleri n , n , n Ι Bir ışık kaynağından çıkan ışı-
Y
X
Z
olan ortamlarda I ışınının iz- nın K, L, M saydam ortamların-
n Z lediği yol verilmiştir. L da izlediği yol şekildeki gibidir.
Işının bu ortamlardaki hızları v , v , v olduğuna
K
L
M
Buna göre, kırıcılık indisleri aralarındaki ilişki ne- göre bu hızlar arasındaki ilişki nasıldır?
dir?
A) v > v > v B) v > v = v
L
M
K
M
L
A) n > n > n B) n > n > n C) n = n = n Z C) v > v > v D) v > v > v K
Z
Y
X
Z
X
Y
Y
X
K
M
D) n > n > n E) n > n = n X E) v > v > v M L K M L
Y
Y
Z
X
Z
L
K
Çözüm: Işın X'ten Y'ye geçerken normale yaklaştığına Çözüm: Işın M ortamından L ortamına 45 lik açıyla gelip
o
göre, n > n 'tir. Aynı şekilde ışın Y'den Z'ye geçerken tam yansıma yaparken yine 45 lik açıyla K ortamına ge-
o
X
Y
normale yaklaştığına göre, n > n 'dir. n > n > n X lip sınır açısıyla gitmiştir. Dolaysıyla M - L arasındaki indis
Y
Z
Z
Y
farkı, M - K arasındaki indis farkından büyüktür.
n > n > n ⇒ v > v > v olur.
K
L
K
M
M
L
2. Ι 4. Ι I ışını, n ortamından n ortamı-
2
1
Hava i n na sonra da n ortamından n
2
1
1 O Cam n 1 2 ortamına geçip ∆x kadar kay-
d r
maya uğramıştır.
n 1
2 ∆x
3
4 5 ∆x kayma miktarını azaltmak için;
I. d uzunluğu artırılmalı
Merkezi O noktası olan yarım cam kürenin merke-
zine gelen I ışını 1, 2, 3, 4, 5 yollarından hangisini II. i açısı azaltılmalı
izler? III. n azaltılmalı
2
işlemlerinden hangileri tek başına yapılmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) Yalnız II B) I ve II C) I ev III
Çözüm: Işın cama geçerken normale yaklaşarak kırılır. O D) II ve III E) I, II ve III
noktası yarım kürenin merkezi olduğundan camdan ha-
vaya geçerken merkezden geldiği için kırılmadan havaya Çözüm: I. d uzunluğu azaltılmalıdır. II. i açısı azaltılmalı
geçer. Dolayısıyla 4 yolunu izler. III. n azalırsa r açısı artar ve ∆x azalır. II ve III yapılmalıdır.
2