Page 479 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

YEN
YENIÇERI OCAĞI’NIN KURULMASIIÇERI OCAĞI’NIN KURULMASI 3. ÜNITE 479
PENCIK - DEVŞIRME VE YENIÇERILER › Daha önceki Türk - Islam devletlerinde pek uygu-
lanmayan bu sistem, I. Mehmet (Çelebi) zamanın-
Pencik Sistemi da uygulanmaya başladıysa da, kanunlaşması II.
Pencik Sistemi
• Osmanlı’da fetihlerin çoğalıp sınırların genişlemesi Murat zamanında gerçekleşti.
eldeki askerlerin mevcut sınırları korumada yetersiz
hale gelmesine yol açtı. DEVŞIRME SISTEMI
• I. Murat Dönemi’nde Edirne’nin fethinden sonra Ru- • Osmanlı yöneticileri önceki Türk ve Islam devletle-

meli’deki fetihlerle savaş esirlerinin sayısında büyük rinde uygulanmamış olan yeni bir usul ile Hristiyan
bir artış oldu. tebaadan yaşları uygun olan çocukların belli kurallar
• Kazasker Çandarlı Kara Halil, bu esirlerden yararlan- dahilinde orduya alınmasına karar verdiler.
• EDİTÖR YAYINLARI
mak için “pencik sistemini” uyguladı.
• Böylece Hristiyan vatandaşların çocuklarından asker
{ Hristiyan savaş esirlerinden beşte birinin devlete devşirmek için bir Devşirme Kanunu yürürlüğe konul-
verilmesi ve bunların eğitilerek orduya alınması usulü- du�
ne pencik sistemi denir. • Rumeli’deki Osmanlı halkından şartları elverişli Hristi-
• Pencik sisteminin benzeri daha önceden Emevilerde, yan çocuklar toplanarak belli bir eğitimden geçirildik-
Abbasilerde ve Selçuklularda gulam sistemi olarak uy- ten sonra Kapıkulu askeri yapılırdı. Önceleri Osmanlı
gulanmıştır. Devleti’nin Avrupada’ki topraklarında uygulandı.
• Zamanla ihtiyaçlar doğrultusunda Osmanlı sınırları
{ Gulam sistemi:
içerisindeki bütün Hristiyan halk bu uygulamaya tabi
• Orduda, idarede ve sarayda çalıştırılan köle ve esir- tutuldu.
lere “gulam” adı verilmiştir.
• Devşirmede daha çok 9 - 14 yaş aralığındaki çocuklar
• Abbasilerin Iran ve Türk kökenli askerlerin halifenin tercih edilirdi.
muhafız birliklerine ve saraya alınmasıyla ortaya •
çıkmıştır. Gulam sistemini uygulayan ilk Türk devleti Devşirme sırasında sancak beyi, kadı ve papazlar
Karahanlılardır. devşirme memuruna yardım ederlerdi.
• Kazasker Çandarlı Kara Halil, pencik sistemiyle topla- • Çocukların en soyluları, papaz oğulları, iki veya daha
nan esirlerden yeni bir askeri teşkilat kurdu. fazla çocuğu bulunanın en sağlıklısı tercih edilir, tek
• Bu askeri teşkilata “Yeniçeri Ocağı” askerlerine de erkek çocuğu olan ailelerin oğlu alınmazdı.

yeni asker demek olan “yeniçeri” adı verildi. • Çocukların orta boylu olmasına dikkat edilir, uzun boy-
• Savaşlarda Osmanlı Devleti’ni üstün kılan Yeniçeri lu olup da fiziği düzgün olanlar saray için ayrılırdı.

Ocağı Avrupa’nın ilk daimi ordusu oldu. • Devşirme işlemi bittikten sonra 100-200 kişilik kafi-
leler halinde devlet merkezine sevk edilen çocuklar,
Bu ocak aynı zamanda padişahın otoritesinin sağlan-
masında en etkili unsur oldu. burada tekrar kontrolden geçirilir ve sünnet edilirdi.
• Yıldırım Bayezid Dönemi’nin sonlarına kadar belirti- • Sünnet merasimi öncesinde isimleri değiştirilen acemi
len şekilde devam eden bu usül, Ankara Savaşı’ndan oğlanlar, defterlere yeni Türk isimleri ile kaydedilirdi.
(1402) sonra; • Devşirmeler, Acemi ocağında yedi sekiz yıl kadar
› Fetihlerin durması eğitim gördükten sonra yeteneklerine göre yeniçeri,
cebeci, topçu, top arabacısı ve Kapıkulu süvari ocak-
› Iç karışıklıkların baş göstermesi
larına geçerlerdi.
› Pencik usulünün uygulanamaz hâle gelmesi
• Bu geçişlere “bedergâh” veya “kapıya çıkma” denirdi.
› Kapıkulu Ocaklarında kadro eksikliğinin baş göster-
mesi gibi nedenlerle yeni asker kaynağı aranması- • Yeniçeri Ocağı’na alınan acemiler burada askeri eği-
na yol açtı ve bu ihtiyaç devşirme sistemini doğur- timlerine devam ederdi.
du� • Yeniçeri Ocağı’nın başında yeniçeri ağası bulunurdu.