Page 153 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 153
İSLAMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK ŞİİRİ - İLK TÜRK İSLAM ESERLERİ 3. ÜNİTE - 2. TEST 153
• İslamiyet etkisinde gelişen Türk şiiri, 10. yüzyıldan itibaren ortaya çıkan ve bir geçiş döneminden sonra
Türk şiirinde yerleşen bir şiir geleneğidir. 10 ve 13. yüzyılları kapsayan bu geçiş döneminde ilk Türk İslam
eserleri kaleme alınmıştır. İlk Türk İslam eserleri olarak bilinen eserler şunlardır:
Kutadgu Bilig: Yusuf Atabetü'l Hakayık: Dîvân-u Lugâti't-Türk: Divan-ı Hikmet: Ah-
Has Hacip tarafından Edip Ahmet Yükneki ta- Bu eser Kaşgarlı Mah- met Yesevi tarafından
yazılmıştır ve Türk ede- rafından yazılan bu eser mut tarafından Arapla- yazılan ve "hikmet" adı
biyatının ilk mesnevisi, dini ve ahlaki öğütler ra Türkçe öğretmek ve verilen şiirlerden oluşan
aynı zamanda da ilk si- içerir. Eserde dörtlük- Türkçenin en az Arapça bir eserdir. Bu şiirler
yasetnamesidir. Sembo- ler ve beyitler bir arada kadar zengin bir dil ol- dörtlükler hâlinde ve
lik (alegorik) bir eserdir. bulunur. Atabetü'l Ha- duğunu göstermek ama- hece ölçüsüyle söylen-
EDİTÖR YAYINLARI
Kün Togdı, Ay Toldı, Ög- kayık'ta genel olarak; cıyla yazılmıştır. Türkçe- miştir. Tasavvuf konusu-
dülmiş ve Odgurmuş adı bilginin önemi, cömert- nin ilk sözlüğü ve ilk dil nun işlendiği bu eserde
verilen sembolik karak- lik, cimrilik, kibir, hırs, bilgisi kitabıdır. Eserde didaktiklik ön planday-
terler vardır. Hakaniye alçakgönüllülük gibi ko- sözlü döneme ait birçok ken sanatsal yön zayıf-
lehçesiyle yazılmıştır. nular ele alınmıştır. ürün de yer alır. tır.
1. Atabetü’l Hakayık adlı eserle ilgili verilen aşağı- 4. “Türk dillerinin sözlüğü” anlamına gelen ................
daki bilgilerden hangisi yanlıştır? ..................... , Araplara Türkçe öğretmek ve Türk
A) Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır. dilinin de Arapça kadar zengin bir dil olduğunu gös-
termek amacıyla .................................... tarafından
B) Didaktik (öğretici) tarzda yazılmıştır.
Arapça olarak kaleme alınmıştır. Türkçenin ilk der-
C) Nazım birimi olarak hem beyit hem de dörtlük leme sözlüğü, ilk Türkçe dil bilgisi kitabı kabul edilir.
kullanılmıştır. Eserde Türkçe sözcüklerin ve deyimlerin anlamları
D) Aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır. yanında, bu sözcük ve deyimlerin kullanım alanları
da örneklendirilmiştir.
E) Çağatay Türkçesiyle yazılmıştır.
Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangi-
leri sırasıyla getirilmelidir?
A) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet Yükneki
2. Kutadgu Bilig’le ilgili aşağıda verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır? B) Divan-ı Hikmet - Hoca Ahmet Yesevi
A) İslamî dönem Türk edebiyatının bilinen ilk büyük C) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
eseridir. D) İskendername - Ahmedi
B) Eserde koşuk, sav ve destan örneklerine yer E) Dîvânu Lugâti’t-Türk - Kaşgarlı Mahmut
verilmiştir.
C) Edebiyatımızdaki ilk mesnevi örneğidir.
D) Edebiyatımızda aruz ölçüsüyle yazılan ilk eserdir.
E) Alegorik (sembolik) bir eserdir.
5. • Türk tasavvuf edebiyatının ilk örneği kabul edilir.
• Bu eser dini ve tasavvufi şiirlerden meydana gel-
3. Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig’de yer miştir.
alan kişi ve onun temsil ettiği kavramlar arasın- • Eserde; Arapça ve Farsça sözcüklere çok az yer
da değildir? verilmiş, Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır.
A) Kün Togdı - Adalet Bu cümlelerde özellikleri verilen eser aşağıdaki-
B) Alp Er Tunga - Cesaret lerden hangisidir?
C) Ay Toldı - Mutluluk A) Kutadgu Bilig B) Divan-ı Hikmet
D) Odgurmış - Akıbet C) Atabetü’l Hakayık D) Dîvânu Lugâti’t-Türk
E) Ögdülmiş - Akıl E) Battal Gazi
