Page 155 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

HALK ŞİİRİ - DİNÎ-TASAVVUFİ HALK ŞİİRİ 3. ÜNİTE - 3. TEST 155

Halk Şiiri: İslamiyet öncesi dönemin İslamiyet sonrasındaki devamı niteliğinde olan bir şiir geleneğidir.
Bu gelenek; dini-tasavvufi halk şiiri, anonim halk şiiri ve âşık tarzı halk şiiri olmak üzere üç kola ayrılır.
Dinî - Tasavvufi Halk Şiiri: Tasavvuf düşüncesini yayma amacıyla yazılan dini içerikli şiirlerden olu-
şan bu şiir geleneğinde hem aruz hem de heceyle şiirler yazılmış, öğreticilik ön plana çıkarılmıştır.
• Dini - tasavvufi halk şiirinde; ilahi (ilahi aşkı işleyen şiirler), nefes (Alevi-Bektaşi şairlerinin inançlarını
ve dünya görüşlerini yansıtan şiirler), devriye (tasavvuftaki devir kuramını anlatan şiirler), şathiye
(inançlarla alay edercesine bir üslubun kullanıldığı ancak derin düşünüldüğünde tasavvufi anlam taşıyan
şiirler) ve nutuk (pirlerin ya da mürşitlerin tarikata yeni giren dervişlere tarikat kurallarını anlattıkları
şiirler) gibi nazım türleri örneklendirilmiştir.
2. EDİTÖR YAYINLARI
1. I. Sade, yalın, açık, içten bir dil kullanılmıştır. 3. Mutasavvıflara göre insan evrenin özüdür, evrenden
II. Hece ölçüsü ile birlikte dörtlük nazım birimine ve süzülmüştür. Var olan âlemlerin en alt basamağında-
yarım uyağa yer verilmiştir. ki madde âlemine düşen varlık önce “su, ateş, hava,
toprak”; daha sonra canlılar “bitki” ve “hayvan”, ar-
III. Koşma, mâni, türkü, semai, ilahi gibi nazım bi- dından da “insan” biçiminde görünür. Ve insan belirli
çimleri ve türleri yer alır.
aşamalardan geçerek “insan-ı kâmil” olur. Sonra da
IV. Şairlerin şiirleri “divan’’ adı verilen defterlerde kendi varlığından geçerek yokluk içinde varlığı bulur.
toplanır. Kısacası yine aslına, yani yine başlangıç noktasına
V. Âşık, tekke ve anonim halk edebiyatı olmak üze- ulaşır. Tekke (tasavvuf) şairlerinin, insanın yaradılı-
re üç kola ayrılır. şı konusunda geliştirilen bu kuramdan yola çıkarak
yazdıkları şiirlere ---- adı verilir.
Yukarıdaki numaralanmış ifadelerden hangisi
halk edebiyatı için söylenemez? Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) İlahi B) Nefes C) Kaside

D) Şathiye E) Devriye

4. I. Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Ey Kaygusuz halin nola Bana seni gerek seni
Gitmez isen doğur yola II. Mendilim yuğdum arıttım
Hak kerem kılsa bir kula Gülün dalında kuruttum
Hakikat uyan değil mi Adı ne idi unuttum

Bu dörtlükle ilgili olarak; Sorulmayı sorulmayı
Bu dörtlüklerin ortak yönü olarak aşağıdakiler-
I. Didaktik şiir türüne örnektir.
den hangisi söylenemez?
II. Mahlasa yer verilmiştir.
A) Halk şiiri örnekleri olması
III. Âşık tarzı halk şiiri örneğidir.
B) 8’li hece kalıbıyla söylenmeleri
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
C) İlahi nazım türünü örneklendirmeleri
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Redife yer vermeleri
D) I ve II E) II ve III E) Dörtlük nazım birimiyle oluşturulmaları