Page 165 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

DİVAN ŞİİRİ (RUBAİ - TUYUĞ - TERKİBİBENT - TERCİİBENT 3. ÜNİTE - 8. TEST 165

Rubai: Aruzun kendine özgü kalıplarıyla yazılan ve tek dörtlükten oluşan nazım şeklidir. Bu nazım
şekli İran edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir. Rubailer aaxa şeklinde kafiyelenir ve genellikle mahlas
söylenmez. Bu şiirlerde daha çok tasavvuf ve düşünsel konular işlenir. Bu türün en önemli ismi Ömer
Hayyam'dır. Azmizâde Haleti ve Yahya Kemal de başarılı rubailer yazmışlardır.
Tuyuğ: Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı, düşünsel ve felsefi konuları işleyen, tek dörtlükten olu-
şan nazım şeklidir. Kafiye düzeni aaxa şeklindedir ve aruzun sadece “fâilâtün/fâilâtün/fâilün” kalıbıyla
yazılır. Bu türde ön plana çıkan isim Kadı Burhanettin'dir.
Terkibibent: En az 3, en fazla 10 bentten oluşan ve her bentte 6 ile 10 beyit yer alan nazım şeklidir.
Bentlerin kafiye düzeni aa xa xa... şeklindedir. Her bendin sonunda bentleri birbirine bağlayan ve kendi
arasında kafiyeli olan vasıta beyti bulunur ve bu beyit her bentten sonra değişir. Bu şiirlerde daha çok
EDİTÖR YAYINLARI
dini ve felsefi konular, toplumdan şikâyet, Allah'ın kudreti gibi konular işlenir.
Terciibent: Bentlerden oluşan ve bent sayısının 5 ile 12 arasında değiştiği; felek, Allah’ın kudreti, kâi-
natın sonsuzluğu, hayatın zorlukları, dünyadan şikâyet gibi soyut konuların işlendiği nazım şeklidir.
Bentlerin sonunda bulunan vasıta beyti her bendin sonunda tekrarlanır, değişmez.

1. Ol göz ki yüzün görmeye göz diyme ana 4. İran edebiyatından edebiyatımıza geçen bu nazım
şekli aaxa şeklinde uyaklanmaktadır. Genellikle fel-
Şol yüz ki tozun silmeye yüz diyme ana
sefi ve düşünce ağırlıklı konular bu nazım şeklinde
Şol söz ki içinde sanemâ vasfun yoh işlenir. Edebiyatımızda Yahya Kemal ve Arif Nihat
Sen bâd-ı hevâ dut anı söz diyme ana Asya bu nazım şeklinin örneklerini vermiştir.
Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden han- Yukarıda tanıtılan nazım şekli aşağıdakilerden
gisidir? hangisidir?

A) Şarkı B) Kıt'a C) Terkibibent A) Tuyuğ B) Rubai C) Şarkı
D) Gazel E) Rubai D) Kıt’a E) Müstezat

5. 3 ile 10 bentten oluşan bu nazım şeklinde bentlerin
2. Edebiyat terimi olarak dört mısralı bir nazım şeklinin uyak düzeni gazelle aynıdır. Bentler arasında bent-
adıdır. Kafiyelenişi “aaxa” şeklindedir. Bu nazım bi- leri birbirine bağlayan vasıta beyti bulunur. Bu na-
çiminde cinaslı kafiyeler çokça kullanılır. Anadolu’da zım şeklinin en ünlü isimleri Bağdatlı Ruhi ve Ziya
ilk örneklerini Kadı Burhaneddin vermiştir. Divan Paşa’dır.
edebiyatına Türklerin kazandırdığı, dörder dizelik
nazım şeklidir. Yukarıda tanıtılan nazım şekli aşağıdakilerden
hangisidir?
Yukarıda hakkında bilgi verilen nazım şekli aşa-
ğıdakilerden hangisidir? A) Murabba B) Müstezat C) Terkibibent

A) Rubai B) Şarkı C) Tuyuğ D) Muhammes E) Taştir
D) Kıt’a E) Terciibent
6. Dilberün işi itâb u nâz olur
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
3. Terkibibent nazım şeklini terciibentten ayıran
özellik aşağıdakilerden hangisidir? Ey gönül sabr it tahammül kıl ona
A) Bentlerden oluşması Yâra irişmek işi az az olur

B) Aruz vezninin kullanılması Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden han-
gisidir?
C) Ele alınan konular
D) Divan edebiyatı nazım şekli olması A) Kaside B) Müstezat C) Murabba
E) Vasıta beytinin her bentten sonra değişmesi D) Tuyuğ E) Kıt’a