Page 163 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

DİVAN ŞİİRİ (ŞARKI - MÜSTEZAT - MURABBA - KIT'A) 3. ÜNİTE - 7. TEST 163

Şarkı: Bu nazım şeklini divan edebiyatına Türkler kazandırmıştır. Aşk, sevgili, zevk ve sefa meclislerini
işleyen bir türdür. Bentlerle ve aruzla yazılır, her dörtlüğün sonunda tekrar eden nakarat bölümü bu-
lunur. Dili genellikle sadedir. Bu nazım şekli aaab, cccb, dddb ... şeklinde kafiyelenir; ilk dörtlük abab
şeklinde de kafiyelenebilir. Şarkının üçüncü dizesine miyan adı verilir. Bu türün en önemli ismi Nedim'dir.
Müstezat: Gazelin özel bir biçimidir. Gazelin mısralarına kısa mısralar eklenerek oluşturulan bir nazım
şeklidir. Eklenen bu kısa mısralara "ziyade" adı verilir.
Murabba: Özellikle felsefi konular ve aşk olmak üzere her konuda yazılabilen, aruz vezninin kullanıldığı divan
şiiri nazım şeklidir. Bent adı verilen dörder dizelik birimlerden oluşur. Bent sayısı 3 - 7 arasında değişir. Uyak
düzeni “aaaa, bbba, ccca…” şeklindedir. Namık Kemal ve Taşlıcalı Yahya bu türde ön plana çıkmışlardır.
Kıt'a: Kafiye düzeninin xa xa ... şeklinde olduğu, aruz ölçüsünün kullanıldığı ve genel olarak da arala-
EDİTÖR YAYINLARI
rında anlam birliği bulunan iki beyitten oluşan nazım şeklidir. Ancak beyit sayısı ikiden fazla olan kıt'a-
lar da vardır. Bu şiirlerde matla ve makta beyitleri bulunmaz.

1. (I) Genellikle aşk, sevgili, eğlence, ayrılık gibi konu- 4. Ebü’l-feth Sultan Ahmed k’odu
ların işlendiği şiirlerdir. (II) Bent sayısı 2 - 5 arasında Sipihir-i asitan şah-ı gerdun-vekar
değişmektedir. (III) Uyak düzeni değişiklik göster-
mekle birlikte aaab - cccb - dddb, abab - cccb - dddb O sultan-ı gazi ki dergahına
şeklindedir. (IV) İran edebiyatından Türk edebiyatına Yüzin sürmege teşne sad tacdar
geçen bir nazım biçimidir. (V) En anlamlı ve en do-
kunaklı dizesine miyan adı verilir. Yukarıdaki ilk iki beyiti verilen şiir aşağıdaki na-
zım biçimlerinden hangisiyle yazılmıştır?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
şarkı nazım şekli ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) Gazel B) Murabba C) Müstezat

A) I B) II C) III D) IV E) V D) Terkib-i bent E) Kıt’a

5. Divan edebiyatı nazım şeklidir. Daha çok felsefi ko-
nularla aşkın işlendiği bu nazım şeklinin uyak düzeni
aaaa, bbba, ccca şeklindedir. Namık Kemal ve Taş-
2. Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan na-
zım biçimlerinden değildir? lıcalı Yahya bu nazım şeklinin örneklerini vermiştir.
Yukarıda tanıtılan divan edebiyatı nazım şekli
A) Gazel B) Murabba
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Kaside D) Mesnevi
A) Gazel B) Murabba C) Müstezat
E) Müstezat
D) Şarkı E) Rubai

6. • XVIII. yüzyılda yaşamıştır.
3. Çeşmüm acı yaş ile ağularla kanupdur • Mahallileşme akımının temsilcilerindendir.
Cism ise yanıpdur • Şiirlerinde din dışı konuları ele almıştır.
Ol çeşm-i siyeh neyleyem efsane sanupdur • Şarkı türünün divan şiirindeki en önemli temsilci-
sidir.
Gönlüm usanupdur
Yukarıda özellikleri verilen divan edebiyatı şairi
Yukarıdaki şiir aşağıdaki nazım şekillerinden aşağıdakilerden hangisidir?
hangisiyle yazılmıştır?
A) Şeyh Galib B) Kâtip Çelebi
A) Kıt’a B) Murabba C) Musammat C) Nedim D) Nef’î
D) Müstezat E) Tardiye E) Bâkî