Page 63 - 10. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM

4. ÜNİTE: BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ ETKİNLİK DEFTERİ

2. Anadolu’nun İslamlaşması

Etkinlik Aşağıdaki soruları verilen metne göre örnekteki gibi cevaplayınız.

1071 Malazgirt Zaferi’yle Anadolu kapıları Müslüman Türklere tamamen açıldı. Bundan sonra Türkmenler yerleşme
amacıyla Anadolu’ya geçmeye başladı. Diğer yandan Büyük Selçuklu Devleti’nin Türkmenleri Anadolu’ya iskân etme siya-
seti de bu yerleşmeye uygun zemin hazırladı. Bunun sonucunda Oğuz boylarına mensup kalabalık Türkmen kitleleri Türkis-
tan, Horosan ve Azerbaycan taraflarından gelerek Anadolu’ya yerleşmeye başladı. Türk İslam devletleri Büyük Selçuklular
Dönemi’nden itibaren, İslam dünyasını iç buhranlardan ve dış tehlikelerden korumak için sadece siyasi ve askerî kuvvetin
yeterli gelmeyeceği, tebaanın dinî ve siyasi saldırılara karşı bilinçlendirilmesi düşüncesindeydi. Bu sebeple kurulan Niza-
miye medreselerinde ilim ve irfan orduları yetiştirildi. Özellikle Türkiye Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat Dönemi’nde
Anadolu, Horosan âlimlerine ev sahipliği yaptı. Anadolu kısa sürede âdeta dinî ve tasavvufi terbiye ile donandı. XIII. yüzyıl
başlarından itibaren ise Orta Asya’nın maruz kaldığı Moğol İstilası’nın ardından kaçan birçok Türk boyu Anadolu’ya sığındı.
Bunun neticesinde Anadolu tam bir kültür merkezi hâlini aldı. Hoca Ahmet Yesevi, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Hacı Bek-
tâş-ı Veli, Ahi Evran, Yunus Emre ve Hacı Bayrâm-ı Veli gibi pek çok sûfi ve âlim bu devirde yetişmiş ve öğretileriyle halkın
yaşamına ışık tutmuşlardır. XIII. yüzyılda tasavvuf ilmi ile yoğrulan sûfiler, gittikleri yerlerde halka manevi destek verdiler.
Terk edilen, yıkılan yerleri yeniden imar etmeleri gibi dinî ve ilmî çalışmalarda bulundular. Bu yüzden sultanlar ve devlet
adamları da vakıflar kurarak onları desteklediler. Böylece kaynağı İslam olan adalet anlayışı ve devletin desteği ile sûfiler
Anadolu’nun yeniden imarında büyük rol oynadılar. Hem mutasavvıf, gerektiğinde savaşçı olan dervişler; yol kenarlarına,
boş topraklara tekke ve zaviyeler inşa ederek yerli halkın da İslamlaşmasına vesile oldular. Sûfiler, aynı zamanda Osmanlı
Devleti’nin kuruluş ve gelişme aşamasına büyük katkı sağladılar.

1. Sufilerin Anadolu’da boş topraklara tekke ve zaviyeler 5. Sultan ve devlet adamlarının sufiler için vakıflar ku-
inşa ederek yerli halkın İslamlaşmasına vesile olma- rarak onları desteklemesi sufilerin, dolaylı da olsa
ları hangi alanda hizmet yaptıklarını göstermektedir? Anadolu’ya hangi alanda katkıda bulunduklarını gös-
termektedir?

Dini İmar

2. Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu’ya gelen Türkmen- 6. Büyük Selçuklular dini ve siyasi saldırılara karşı halkı
ler hangi bölgelerden göç etmişlerdir? bilinçlendirmek için hangi kurumu açmışlardır?

Türkistan, Horosan, Azerbaycan Nizamiye Medreseleri

3. XIII. yüzyılda yaşanan hangi olay Anadolu’nun kültür 7. Anadolu’nun İslamlaşmasına katkıda bulunan inanç
merkezi haline gelmesine ortam oluşturmuştur? grupları hangileridir?

Moğol istilası Mutasavvıflar, dervişler, sufiler, alimler

4. Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve gelişme aşamasında 8. Türkleri iskân ederek Anadolu’yu yurt edinme politika-
rol oynayan sufilerin Osmanlı’ya hangi alanda katkı sını hangi devlet başlatmıştır?
sağladıklarını göstermektedir?

Devletin kuruluş ve gelişme aşamasına Büyük Selçuklu Devleti

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Tarih 63
MARKAJ YAYINLARI