Page 117 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

5.

ÜNİTE SERMAYE VE EMEK

KONULAR
• KLASIK ÜRETIM VE ENDÜSTRIYEL ÜRETIM
• OSMANLI DEVLETI'NDE ENDÜSTRIYEL ÜRETIME GEÇIŞ
DATA YAYINLARI
• OSMANLI DEVLETI'NIN SON DÖNEMLERINDE EKONOMIK HAYAT

KLASİK ÜRETİM VE ENDÜSTRİYEL ÜRETİME GEÇİŞ
ENDÜSTRİYEL ÜRETİM ● Sanayi İnkılabı'yla birlikte el gücünden makine

SANAYİ İNKILABI ÖNCESİNDE ÜRETİM gücünün hâkim olduğu üretim tarzına geçilmiş-
tir.
FAALİYETLERİ
● Bu üretim ilk olarak dokuma sektöründen baş-
layıp hızlı bir şekilde diğer üretim sektörlerine
● Kölelik Düzeni : Sanayi İnkılabı öncesinin ilk
üretim organizasyonudur. İnsanoğlunun üre- yayılmıştır.
time geçmesiyle beraber ortaya çıktı. ● Endüstriyel üretime geçiş XVIII. yüzyılda İngil-
tere'de ortaya çıktı. Bu gelişmeye 1760 yılında
● İlk Çağ'da teknoloji gelişmediğinden basit James Watt'ın buharlı makineyi icat etmesi
tarım teknikleri ile üretim yapılmıştır. Genel neden oldu.
olarak tarımsal üretim sadece ihtiyaca yönelik
yapılmıştır. ● Endüstriyel üretime geçilmesiyle üretim arttı,
sermaye birikimi artarak iç ticaret büyüdü,
● Feodal Düzen : Orta Çağ'da görülmüş toplum dokuma sanayisi geniş pazarlara sahip oldu.
düzeni ve üretim yapısıdır. ● Demir-çelik sanayisi gelişti ve üretim aletleri

● Bu çağda feodal toplum yapısı içerisinde zirai değişerek modern bir hale getirildi.
alanlarda serflik düzeni ve kentsel alanlarda
zanaata ve ticarete dönük lonca düzeni kuru-
luydu.
OSMANLI DEVLETİ'NDE
● Atölye Tipi Üretim : Bu üretim organizasyo-
nunda çalışma ve yaşam alanları aynı olan ENDÜSTRİYEL ÜRETİME GEÇİŞ
küçük üretim alanlarıdır.
● Osmanlı Devleti'nde sanayi üretimi devlet
● Çalışanlar genel olarak usta, kalfa ve çırak kontrolündeki loncalar aracılığıyla yürütül-
şeklinde sınıflandırılmıştır.
mekteydi. Üretim loncalarda el tezgahlarında
yapılmaktaydı.
● Manifaktür (İmalat) : Fabrika sistemine geçişi
ifade eden kapitalist bir üretim tarzıdır. ● Lonca sistemi kapalı bir sistem olduğundan

● Makina kullanılarak önemli miktarda mal üre- Osmanlı Devleti bu sistemin iç işleyişine fazla
tim süreci olarak bilinen manifaktür makineli müdahale etmedi.
sanayi ile atöyle tipi üretim arasında bir köprü ● Avrupalı devletler imal ettikleri sanayi ürünle-
görevi görerek fabrika sistemine geçişin ilk rini kapitülasyonlar sayesinde XVIII. yüzyıldan
aşamasıdır. itibaren Osmanlı pazarına soktu.

115