Page 83 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı

PARÇADA ANLAM 81
ANA DUYGU
NOT
Bir eserde ağırlıklı olarak dile getirilen, işle-
nen duygudur. Ana duygu bir ya da iki keli-
Yardımcı düşünceleri buldurmaya yö-
nelik sorular genellikle olumsuz kalıp- melik bir sözdür. Bir yargı bildirmez.
larla sorulmaktadır: Örnek
1. Bu parçada aşağıdakilerin hangisine
değinilmemiştir? F “Büyüdüğüm mahallede bir sokak
2. Bu parçanın yorumundan aşağıdaki- vardı, gerçi her sokağın adı Sen’di.
lerin hangisine ulaşılamaz? Adı üstünde: Sen Sokağı. Hem gü-
3. Parçaya göre aşağıdakilerden hangi- zel hem şirindi hem de sen kokardı.
si yanlıştır? O kadar kokardı ki orada komşu
evlerin kapı penceresi daima açık
4. Böyle konuşan biri için aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? kalırdı. Aradım, şimdi nerede Sen
Sokağı?”
5. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada
söylenilenlerle çelişmektedir? Parçada verilmek istenen temel duygu,
eskiden yaşanılan sokağa duyulan öz-
lemdir.
BAŞLIK
Bir paragrafta anlatılanların en sınırlandırıl-
mış şekli başlıktır. Başlık genellikle birkaç DUYULARDAN YARARLANMA
kelimeden oluşur. Başlık ilgi çekici ve çar- İnsanların ve hayvanların, dış dünyanın
pıcı olmalıdır. Konu hakkında bilgi verme- uyaranlarını görme, işitme, koklama, do-
kunma ve tatma organlarıyla algılama yete-
lidir. EDİTÖR YAYINEVİ
neği duyularla ilgilidir. Bu durumdan metin-
Örnek lerde de yararlanılır.
F Roman türü edebiyatımıza yakla-
şık yüz altmış yıl önce girmiştir. Bu Örnek
türün edebiyatımızdaki ilk örnekle- F Kokunun en illeti ile bir deniz...
rini Tanzimat Dönemi sanatçıları Denizin içinde birkaç yolcu vapu-
vermiştir. 1900’lü yıllardan itibaren ru... Ötüşerek karnını doyurmaya
büyük bir gelişme gösteren roman çalışan martılar... Masmavi denizi,
türü günümüzde de çokça tercih yemyeşil dağları, büyük bir sevgiyle
edilen bir sanat eseri durumunda- birbirine bağlı insanlar... Tüm bun-
dır. Şiir ise tarihin ilk dönemlerin- lar beni bir hayli üzdü. Ne oluyor
den itibaren edebiyatımızda var bize? Yoksa yarın terk mi ediyoruz
olmuştur. Şiir, edebiyatımızla öz- buraları? "Buralar başkalarına ya-
deşleşmiş ve varlığını her çağda renlik etmeyecek mi?" diye acı acı
korumuştur. Her çağda ilgi gören düşündüm. Çocuklarımız maviyi,
bu türün gelecekte de varlığını ko- yeşili, kuşları sevemeyecek mi?
ruyacağına şüphe yoktur.
Yukarıdaki parçada ağırlıklı olarak ro- Yukarıdaki paragrafta geçen “Kokunun en
man ve şiir türlerinin edebiyatımızdaki illeti ile bir deniz...” ifadesinde koklama,
gelişimi üzerinde durulmuştur. Dolayı- “Ötüşerek karnını doyurmaya çalışan mar-
sıyla bu parçaya en uygun başlık “Ro- tılar...” ifadesinde işitme, “Masmavi denizi,
man ve Şiir” veya “Roman ve Şiirin Ge- yemyeşil dağları...” ifadesinde ise görme
lişimi” olur. duyusundan yararlanılmıştır.