Page 85 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı
P. 85
PARÇADA ANLAM 83
F Ayrıntılar, gelişme cümlelerinde birbi- PARAGRAFTA AKIŞI BOZAN
rini tamamlayarak birbirine bağlayıcı CÜMLELER
ögelerle bağlanır (halbuki, öyleyse, bu Her paragraf belli bir düşünce etrafında kü-
sebepten, bundan dolayı, ancak vb.). melenmiş cümlelerden oluşur. Ancak bazı
F Gelişme bölümündeki cümlelerden paragraflarda konuyla ilgisi olmayan, konu-
her biri, dil ve düşünce yönünden ken- nun dışına çıkan cümlelere de rastlanır. Bu
disinden önceki ve sonraki cümleye cümlelere akışı bozan cümle, akıcılığa ay-
bağlıdır. Her türlü söz ve söz öbeği bu kırı cümle gibi adlar verilir. Bu tür cümleler
bölümde kullanılabilir. paragraflardan çıkarıldığında paragrafların
anlamsal bütünlüğünde bir eksiklik olmaz.
EDİTÖR YAYINEVİ
Örnek
NOT
F ... Böyle olmasaydı bütün eski şi-
irleri yok saymak gerekirdi. Gerçi Bu tarz sorular aşağıdaki soru kalıpla-
yeni kuşaklar eskiler gibi yazmazlar rıyla karşımıza çıkar:
ama onların yazdıklarıyla beslenir- 1. Numaralanmış cümlelerden hangisi
ler, onların yazdıklarından yararla- parçanın akışını bozmaktadır?
nacak çok şey bulurlar... 2. Numaralanmış cümlelerden hangisi
parçanın anlam akışına uymamakta-
dır?
SONUÇ BÖLÜMÜ 3. Parçanın anlam bütünlüğünü bozan
Son bölüm olan sonuç bölümünde ise ya- cümle aşağıdakilerden hangisidir?
zar, fikrini derleyip toparlar ve bir sonuca
bağlar.
Örnek
Sonuç Bölümünün Özellikleri:
F Dil ve düşünce yönünden kendinden F “(I) Ne güzel de süzülüyor martılar
önceki cümleye bağlıdır. gökyüzünde. (II) Hep onlar gibi ol-
mak istemişimdir. (III) Her şey göz-
F Kısa bir biçimde kurulan bu bölüm, to- lerinde küçücük… (IV) Altlarında
parlayıcı ve özet niteliğinde olan bağ- mavi deniz, üstlerinde masmavi bir
layıcı ögelerle (kısaca, özetle, denile- gökyüzü …”
bilir ki) başlayabilir.
F Tümevarım (özelden genele) yönte-
miyle yazılmış paragraflarda sonuç Yukarıdaki parçada düşüncenin akışını bo-
cümlesi, ana düşünce cümlesi niteliği zan cümleyi bulmak için yapacağımız ilk iş,
taşır. cümlelerde ne anlatıldığını birer kelimeyle
belirlemektir. Parçadaki I, III ve IV. cümle-
Örnek lerde “martıların uçuşundan” bahsedilirken
II. cümlede yazarın “martılara öykünmesin-
F Sonuç olarak komik kavramıyla iliş- den” bahsedilmektedir. Öyleyse farklı olan,
kili olan mizah ve hiciv; yöntemleri, yani düşüncenin akışını bozan cümle II nu-
amaçları, konuları bakımından bir- maralı cümledir.
birinden ayrılmaktadır. Düzeltilebilir Bu tarz soruların çözümünde yapılacak iş;
kusurları ele alan mizahın amacı, her bir cümlenin ne anlattığını, bir iki keli-
bunları abartarak sergilemektir. meyle tespit edip sonra bu tespitlerimizi
Oysa hiciv yermeye yönelik bir karşılaştırmaktır. Görülecektir ki bir cümle
saldırı biçimidir, komik olan kusuru haricinde hepsi aynı konudan veya konu-
ortadan kaldırmayı amaçlar, bağış- nun aynı yönünden bahsediyor. Farklı şey-
layıcı değildir. lerden bahseden cümle, düşüncenin akışı-
nı bozan cümledir.