Page 85 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı
P. 85

PARÇADA ANLAM                                              83
          F   Ayrıntılar, gelişme cümlelerinde birbi-  PARAGRAFTA AKIŞI BOZAN
             rini  tamamlayarak  birbirine  bağlayıcı   CÜMLELER
             ögelerle bağlanır (halbuki, öyleyse, bu   Her paragraf belli bir düşünce etrafında kü-
             sebepten, bundan dolayı, ancak vb.).  melenmiş cümlelerden oluşur. Ancak bazı
          F   Gelişme  bölümündeki  cümlelerden   paragraflarda konuyla ilgisi olmayan, konu-
             her biri, dil ve düşünce yönünden ken-  nun dışına çıkan cümlelere de rastlanır. Bu
             disinden  önceki  ve  sonraki  cümleye   cümlelere akışı bozan cümle, akıcılığa ay-
             bağlıdır. Her türlü söz ve söz öbeği bu   kırı cümle gibi adlar verilir. Bu tür cümleler
             bölümde kullanılabilir.       paragraflardan çıkarıldığında paragrafların
                                           anlamsal bütünlüğünde bir eksiklik olmaz.
             EDİTÖR YAYINEVİ
                 Örnek
                                                   NOT
          F    ...  Böyle  olmasaydı  bütün  eski  şi-
              irleri  yok  saymak  gerekirdi.  Gerçi   Bu tarz sorular aşağıdaki soru kalıpla-
              yeni kuşaklar eskiler gibi yazmazlar   rıyla karşımıza çıkar:
              ama onların yazdıklarıyla beslenir-  1.  Numaralanmış  cümlelerden  hangisi
              ler, onların yazdıklarından yararla-  parçanın akışını bozmaktadır?
              nacak çok şey bulurlar...     2.  Numaralanmış  cümlelerden  hangisi
                                              parçanın anlam akışına uymamakta-
                                              dır?
          SONUÇ BÖLÜMÜ                      3.  Parçanın  anlam  bütünlüğünü  bozan
          Son bölüm olan sonuç bölümünde ise ya-  cümle aşağıdakilerden hangisidir?
          zar,  fikrini  derleyip  toparlar  ve  bir  sonuca
          bağlar.
                                                  Örnek
          Sonuç Bölümünün Özellikleri:
          F   Dil  ve  düşünce  yönünden  kendinden   F   “(I) Ne güzel de süzülüyor martılar
             önceki cümleye bağlıdır.          gökyüzünde. (II) Hep onlar gibi ol-
                                               mak istemişimdir. (III) Her şey göz-
          F   Kısa bir biçimde kurulan bu bölüm, to-  lerinde  küçücük…  (IV)  Altlarında
             parlayıcı ve özet niteliğinde olan bağ-  mavi deniz, üstlerinde masmavi bir
             layıcı ögelerle (kısaca, özetle, denile-  gökyüzü …”
             bilir ki) başlayabilir.
          F   Tümevarım  (özelden  genele)  yönte-
             miyle  yazılmış  paragraflarda  sonuç   Yukarıdaki parçada düşüncenin akışını bo-
             cümlesi, ana düşünce cümlesi niteliği   zan cümleyi bulmak için yapacağımız ilk iş,
             taşır.                        cümlelerde ne anlatıldığını birer kelimeyle
                                           belirlemektir. Parçadaki I, III ve IV. cümle-
                 Örnek                     lerde “martıların uçuşundan” bahsedilirken
                                           II. cümlede yazarın “martılara öykünmesin-
          F    Sonuç olarak komik kavramıyla iliş-  den” bahsedilmektedir. Öyleyse farklı olan,
              kili olan mizah ve hiciv; yöntemleri,   yani düşüncenin akışını bozan cümle II nu-
              amaçları,  konuları  bakımından  bir-  maralı cümledir.
              birinden ayrılmaktadır. Düzeltilebilir   Bu tarz soruların çözümünde yapılacak iş;
              kusurları  ele  alan  mizahın  amacı,   her bir cümlenin ne anlattığını, bir iki keli-
              bunları  abartarak  sergilemektir.   meyle  tespit  edip  sonra  bu  tespitlerimizi
              Oysa  hiciv  yermeye  yönelik  bir   karşılaştırmaktır. Görülecektir ki bir cümle
              saldırı biçimidir, komik olan kusuru   haricinde  hepsi  aynı  konudan  veya  konu-
              ortadan kaldırmayı amaçlar, bağış-  nun aynı yönünden bahsediyor. Farklı şey-
              layıcı değildir.             lerden bahseden cümle, düşüncenin akışı-
                                           nı bozan cümledir.
   80   81   82   83   84   85   86   87   88   89   90