Page 94 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı
P. 94

92                                                  İSIMLER (ADLAR)
       VARLIKLARIN SAYISINA GÖRE ADLAR  YAPISINA GÖRE ADLAR
       TEKİL ADLAR                      Yapısına göre adları üç bölümde inceleye-
       Tek  bir  varlığı  düşündüren,  tek  bir  varlığın   biliriz:
       karşılığı olan adlardır.
                                        BASİT ADLAR
              Örnek                     Herhangi bir yapım eki almamış veya baş-

        F    Sigara sağlığa zararlıdır.   ka bir sözcükle birleşerek yeni anlamlı bir
                                        sözcük oluşturmamış adlardır. Basit adlar
        F    Uçağa binince içini bir korku sardı.   çekim eki alabilir.
             EDİTÖR YAYINEV
                                                Örnek
       ÇOĞUL ADLAR                           Masanın, kâğıtlar, insan, ot, ağaç-İ
       Aynı  türdeki  birden  çok  varlığı  karşılayan
       adlardır.  Adların  çoğullanması  “-ler/-lar’’   F  tan, ayak, el, baş, bardak, su, çay,
       ekleri ile yapılır.
                                             ok, amaç...
              Örnek
                                        TÜREMİŞ ADLAR
        F    Çiçekler rüzgârdan bir o yana bir bu   Eylem ya da ad köklerine bir yapım eki ge-
           yana yatıyordu.              tirilerek oluşturulan adlardır.
        F    Evler, sokaklar, şehirler bomboştu.
                                                Örnek
       TOPLULUK ADLARI
       Bu adlar biçim yönünden tekil, karşıladıkla-  F   Dilek, durak, çıkrık, çağdaş, yoksul...
       rı varlıklar açısından çoğuldur.
                                        BİRLEŞİK ADLAR
              Örnek                     En az iki sözcüğün tek bir varlığı karşıla-
        F    Orman,  ordu,  bölük,  demet,  düzi-  mak amacıyla bir araya gelmiş biçimidir.
           ne, kurul, kurultay, meclis, toplum,   Bitişik yazılan birleşik isimler üç yolla olu-
           halk, küme, aile, koro, sürü...  şur:

                                        ANLAM KAYMASI YOLUYLA
       VARLIKLARIN OLUŞUNA GÖRE ADLAR
                                        Birleşen  sözcüklerden  ikincisi  ya  da  her
       SOMUT ADLAR                      ikisi birden gerçek anlamını yitirir. Ortaya
       Beş  duyu  organından  biri  veya  birkaçıyla   çıkan sözcük yeni bir anlam kazanır.
       algılanabilen adlardır.          İkinci sözcük anlamını yitirebilir:

              Örnek                             Örnek

        F    Gözlük, bardak, buz, koku, sıcak...  F   Yeryüzü,  öğleüzeri,  gökyüzü,  ola-
                                             ğanüstü...
       SOYUT ADLAR                      İki sözcük de anlamını yitirebilir:
       Beş duyu organıyla algılanamayan, insan
       zihninde karşılık bulan adlardır.        Örnek
              Örnek                      F    Suçiçeği (hastalık)
        F    Kin,  öfke,  sevgi,  uyku,  rüya,  aşk,   F   Balıksırtı (desen)
           keder,  Allah,  melek,  yüreklilik,  dü-    Hanımeli (çiçek)
           rüstlük...                    F
   89   90   91   92   93   94   95   96   97   98   99