Page 187 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZ SANATLARI)TLARI)
SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZ SANA 2. BÖLÜM 187
SÖZ SANATLARI

Benzetme (T Kişileştirme (T
Kişileştirme (Teşhis)eşhis)
Benzetme (Teşbih)eşbih)
• Söze güzellik, çekicilik katmak ve sözün etkisi- • İnsana ait özelliklerin, insan dışındaki canlı
ni arttırmak için aralarında benzerlik ilişkisi bu- veya cansız varlık ve kavramlara aktarılmasına
lunan iki kavramdan güçsüz olanı güçlü olana kişileştirme (teşhis) denir.
benzetmeye benzetme (teşbih) denir.
̛ Örnek:
̛ Örnek:
Ő Gemiler yorgun ve uykuludur. (İnsana ait yorgun
Ő Atalarımızın geçmişi, çınarın kökleri gibi ve uykulu olma özellikleri gemilere aktarılmıştır.)
derindir. (Atalarımızın geçmişi çınarın köklerine
EDİTÖR YAYINLARI
benzetilmiştir.) Ő Dans eden kelebekler, şarkı söyleyen kuşlar,

Ő Çocuk kaplumbağa gibi ağır ağır ilerliyordu. göz kırpan çiçekler vardı orada.
(Çocuk, kaplumbağaya benzetilmiştir.)
Kişileştirilen unsurlar: Kelebekler, kuşlar, çiçekler.
Ő Demir gibi sağlam bir vücuda sahipti. (Vücut,
sağlamlık yönünden demire benzetilmiştir.)
Ő Yüce dağlar birbirine göz eder
{ Not: Benzetme sanatında benzetme ilgisi Rüzgâr ile mektuplaşır, naz eder.
kurulurken genellikle benzetme edatı olarak Kişileştirilen unsur: Yüce dağlar.
“gibi” sözcüğü kullanılır. Ancak bu sözcük kul-
lanılmadan da benzetme ilgisi kurulabilir.
{ Not: Kişileştirme sanatında insan dışındaki
̛ Örnek: Cennet vatanımız bizleri korur. (Vatan varlıklar; insanlar gibi düşünen, hisseden, tepki
cennete benzetilmiştir.) veren bir yapıya sahiptir.

Konuşturma (İntak)onuşturma (İntak)
K
• İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıkların konuş-
turulması sanatına konuşturma (intak) denir. { Not: Konuşturma sanatının olduğu her yerde
kişileştirme sanatı vardır. Ancak kişileştirmenin
̛ Örnek: olduğu her yerde konuşturma sanatı yoktur.

Ő Horoz, bir gün
Bir inci çıkarmış çöplükten. ̛ Örnek: Farenin göz yaşları insafa getirdi deveyi.
Hemen kuyumcuya gitmiş Bu cümlede deveye, insana ait bir özellik (insafa gelmek)
verildiği için kişileştirme sanatı vardır ancak deve konuş-
– İyi bir şeye benziyor, demiş.
turulmadığı için konuşturma sanatı yoktur.
Horoz konuşturularak intak sanatı yapılmıştır.

Ő Dal, serçeye “Üzerimde hiç yükün yok ki!” demiş. { Not: Masal ve fabllarda kişileştirme ve konuş-
turma sanatları en çok rastlanan söz sanatlarıdır.
Dal konuşturularak intak sanatı yapılmıştır.
̛ Örnek: Sivrisinekle aslan sohbet ederlerken
Ő Benim adım dertli dolap söz dönüp dolaşıp kim güçlü meselesine gelmiş.
Suyum akar yalap yalap Aslan “Kimin güçlü olduğunu tartışmaya gerek var
mı, diye kükremiş. Elbette ben güçlüyüm, demiş.
Dizelerde “dolap” konuşturulmuştur. Aslanın kendini beğenmiş tavırları sivrisineğin zo-
runa gitmiş ve ona meydan okumuş.
Yukarıdaki örneklerde konuşturulan her varlık aynı za-
manda kişileştirilmiştir. Hem kişileştirme hem de konuşturma vardır.