Page 185 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ)
SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ) 2. BÖLÜM 185
SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ

Zıt (K
Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcüklerarşıt) Anlamlı Sözcükler Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler
Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler
• Anlamı birbirinin karşıtı (zıddı) olan sözcüklere • Yazılış ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan
zıt anlamlı sözcükler (karşıtlık) denir. sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler denir.

̛ Örnek: Ő uzun → kısa Ő soğuk → sıcak ̛ Örnek: Ő sıfat → ön ad Ő eser → yapıt

Ő soru → cevap Ő zengin → fakir Ő isim → ad Ő ulus → millet

Ő hızlı → yavaş Ő yapay → doğal Ő zamir → adıl Ő ivedi → acele
Ő gündüz → gece Ő ileri → geri Ő mısra → dize Ő kıta → dörtlük
EDİTÖR YAYINLARI

̛ Örnek: Ayrıca çok zeki ve çalışkan bir kızdı. • Eş anlamlı sözcükler aynı anlamı yansıttıkları için
Kötüydü, ayrca çok da tembel biriydi. cümle içinde birbirlerinin yerine kullanılabilir.

“Çalışkan” ve “tembel” sözcükleri zıt anlamlıdır.
̛ Örnek: Bir konuk bu kadar uzun kalmamalıydı.
• Sözcüklerin karşıt anlamlarıyla olumsuz anlamla- Bir misafir bu kadar uzun kalmamalıydı.

rı birbirine karıştırılmamalıdır. Sözcüklerin olum- { Not: Atasözleri gibi kalıplaşmış ifadelerde
suz hâlleri onların zıddı değildir.
sözcüklerin yerine eş anlamlıları yazılamaz.
̛ Örnek: Sözcük Zıddı Olumsuzu
Ő gelmek gitmek gelmemek ̛ Örnek: Ak akçe kara gün içindir. (doğru)
Ő tatlı acı tatsız Beyaz akçe siyah gün içindir. (yanlış)
Ő iyi kötü iyi değil Buradaki “ak - beyaz” ve “kara - siyah” sözcükleri eş an-
Ő neşeli kederli neşesiz lamlı sözcüklerdir. Ancak bu sözcükler atasözlerinde bir-
birlerinin yerine kullanılamaz. Çünkü atasözleri kalıplaş-
mış ifadelerdir ve sözcükleri değiştirilemez.
Eş Sesli Sözcükler (Sesteş)
Eş Sesli Sözcükler (Sesteş)
Yakın Anlamlı Sözcüklerakın Anlamlı Sözcükler
• Yazılış ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan Y
sözcüklere eş sesli sözcükler (sesteşlik) denir. • Anlamları arasında çok az ayrım bulunan ancak
benzer anlamları karşılayan sözcüklere yakın an-
̛ Örnek: atlet, çay, yaş, kaz, kır, yaz... lamlı sözcükler denir.

Ő Bu yüz asla unutulmaz. (organ adı) ̛ Örnek: Ő dilemek → istemek
İçeriye yüz kadar odun taşıdık. (sayı)
Ő tutmak → yakalamak
Ő Bu sene kır düğünleri çok fazla. (açık alan) Ő çekinmek → utanmak
Çocuk oyuncağını kırmış. (kırmak eylemi) Ő arkadaş → dost → eş
Ő darılmak → küsmek → alınmak
• Sesteşlikte sözcüklerin hepsi gerçek anlamlı ol-
malıdır.

̛ Örnek: Piyasanın ateşi düşmüyor. { Not: Eş anlamlı sözcüklerle yakın anlamlı
Ocağın ateşi sönmüş. sözcükler birbiriyle karıştırılmamalıdır. Eş anlamlı
sözcükler aynı anlamı ifade eder. Yakın anlam-
Bu cümlelerde renkli verilen sözcükler sesteşlik özelliği lı sözcükler ise aralarında anlamca bir yakınlık,
göstermez. Çünkü birincisi mecaz, ikincisi ise gerçek an-
lamlıdır. benzerlik bulunan sözcüklerdir.