Page 188 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 188

188
        Karşıtlık (Tezat)arşıtlık (Tezat)
        K
        •   Birbirine karşıt duygu, düşünce, hayal ve durumların bir arada kullanılmasına karşıtlık (tezat) denir.

        ̛    Örnek:

        Ő  El ele aydınlığa yürüdük ancak karanlıklara çıktı yolumuz. (İçinde bulunulan durum anlatılırken karşıt ifadeler
           olan “aydınlık” ve “karanlık” kavramlarının kullanılması tezat sanatını doğurmuştur.)

        Ő  Bir sen yakınsın uzakta kalınca. (Karşıt kavramlar olan “yakın” ve “uzak” ifadeleri kişinin durumunu belirtmek
           için birlikte kullanılmış ve tezat sanatı oluşmuştur.)
        •   Karşıtlık sanatı; zihinde bir aykırılığı, çelişkiyi ya da karşıtlığı düşündürür.


        ̛    Örnek: İçimde kar donar, buzlar tutuşur. (Karın donması aykırı bir durum değildir. Buzların tutuşması çelişkili
       EDİTÖR YAYINLARI
        bir durumdur. Bu da tezat sanatını oluşturmuştur.)
        •   Tezat sanatı yalnızca zıt anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması anlamına gelmez. Birbirinin karşıtı

           olan her olay, düşünce, özellik tezat sanatına örnek olabilir.


                                                ÇÖZÜMLÜ TEST
                                                ÇÖZÜMLÜ TEST
        1.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraç    3.  Küçük bir çeşmeyim yurdumun
           içinde verilen söz sanatı yoktur?               Unutulmuş bir dağında

           A)  Yalvardı gece Ay’a ama fayda etmedi. (Teşhis)  Hiç eksilmeyecek suyum
           B)  Bizler güleriz ağlanacak hâlimize. (Tezat)  Boyuna akar dururum.
           C)  İnsan bu, su misali kıvrım kıvrım akar. (Teşbih)  Bu şiirde aşağıdaki söz sanatlarından hangi-
           D) Baharın gelişini haber veriyor kelebekler. (İn-  lerine başvurulmuştur?
              tak)                                         A)  Benzetme - Kişileştirme
                                                           B)  Konuşturma - Kişileştirme
        Çözüm: Cümlelerde kullanılan sanatlar:             C) Karşıtlık - Benzetme

        A → Gece kişileştirilmiştir. (Teşhis)              D) Karşıtlık - Konuşturma
        B →   İçinde  bulunulan  durum  karşıt  kavramlarla  (gül-
             mek - ağlamak) anlatılmıştır. (Tezat)

        C → İnsan suya benzetilmiştir. (Teşbih)          Çözüm: Verilen  şiirde,  çeşme  konuşturularak  ko-
                                                         nuşturma  sanatına  başvurulmuştur.  Konuşturma
        D → Kelebekler kişileştirilmiştir. (Teşhis)
                                                         sanatının  olduğu  her  yerde  kişileştirme  sanatı  da
        D seçeneğinde teşhis sanatı vardır ancak kelebekler   olduğundan şiirde aynı zamanda kişileştirme sanatı
        konuşturulmadığından intak sanatı yoktur.        da vardır.




        2.  Evvel yakın idim şimdi ırağım,
           Felek beni nazlı yârdan ayırdı.
                                                         4.  “Fırtına öfkelenmiş, dalgaları kıyıya vuruyordu.”
           Bu  dizelerde  aşağıdaki  söz  sanatlarından    cümlesinde aşağıdakilerden hangisi kişileş-
           hangisi vardır?                                 tirilmiştir?
           A) Benzetme           B) Karşıtlık              A) Fırtına            B) Dalga
           C) Abartma            D) Konuşturma             C) Kıyı               D) Öfke


        Çözüm: Şair  anlatmak  istediği  düşünceyi  “yakın”
        ve “ırak (uzak)” kavramları ile betimleyip karşıt kav-  Çözüm: İnsana ait olan öfkelenme özelliği fırtınaya
        ramlara yer vererek karşıtlık sanatını kullanmıştır.   verildiğinden kişileştirilen varlık “fırtına”dır.
   183   184   185   186   187   188   189   190   191   192   193