Page 193 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÖZ GRUPLARINDA ANLAM (DEYİMLER, A
SÖZ GRUPLARINDA ANLAM (DEYİMLER, ATASÖZLERİ)TASÖZLERİ) 3. BÖLÜM 193
DEYİMLER
• En az iki sözcüğün çoğu zaman gerçek anlamından uzaklaşarak yeni bir anlamda kalıplaşmasıyla olu-
şan söz gruplarına deyim denir.

̛ Örnek: Ő gözden düşmek Ő eli ayağı dolanmak Ő üstüne düşmek
Ő boynu kıldan ince Ő süt dökmüş kedi gibi Ő yangına körükle gitmek
Ő çantada keklik Ő pireyi deve yapmak Ő burnunun dikine gitmek

Deyimlerin Özellikleri
Deyimlerin Özellikleri
EDİTÖR YAYINLARI
› Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Sözcükle- › Bazı deyimler sadece gerçek anlamlı
rin yerleri değiştirilemez, yerlerine başka olacak şekilde kullanılır.
kelimeler konulamaz.
Ő Çoğu gitti, azı kaldı.
Ő Hapı yutmak (Doğru)
İlaç yutmak (Yanlış) Ő Kimi kimsesi olmamak

› Deyimler sözcük grubu ya da cümle › Bazı deyimler sadece mecaz anlamlı
düzeyinde bulunabilir. olacak şekilde kullanılır.

Ő Dilinde tüy bitmek (Sözcük grubu) Ő Etekleri zil çalmak

Ő Laf olsun âdet yerini bulsun. (Cümle) Ő Dilinde tüy bitmek

› Herhangi bir şahsa ve zamana göre çe- › Genellikle sonlarına mastar eki (-mak,
kimlenerek cümle içinde kullanılabilir. -mek) getirilerek ifade edilirler.

Ő Bu çocuğun ağzı laf yapıyordu� (O) Ő buzlar çözülmek

Ő Bizler yolumuza bakarız� (Biz) Ő ayazda kalmak

› Bazı deyimler aynı anlama gelecek şekil- › Deyimler ders verme amacı gütmez. Bir
de kullanılır. kavramı ya da durumu daha etkileyici bir
şekilde anlatmak için kullanılır.
Ő “Deliye dönmek” deyimi ile “burnundan
solumak” deyimlerinin ikisi de “çok öfkeli Ő “Söz tutmak” deyimi “söz dinlemek”
olmak” anlamında kullanılır. durumunu anlatmak için kullanılır.

ATASÖZLERİ
• Atalarımızın deneyimleri sonucu ortaya koydukları; akılcı, yol gösterici, kalıplaşmış, halka mal olmuş,

ders ve öğüt verici özlü sözlere atasözü denir.

̛ Örnek: Ő Yalnız taştan duvar olmaz. Ő Huylu huyundan vazgeçmez.
Ő Büyük başın derdi büyük olur. Ő Armut dibine düşer.

Atasözlerinin Özellikleri
Atasözlerinin Özellikleri
› Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Atasözlerine sözcük eklenmez ve atasözlerinden sözcük çıkartılamaz.
Sözcüklerin yerine başka sözcükler yazılamaz.

̛ Örnek: Ő Körle yatan şaşı kalkar. (Doğru) Ő Görünen köy kılavuz istemez. (Doğru)
Şaşı kalkar körle yatan. (Yanlış) Görünen köy rehber gerektirmez. (Yanlış)