Page 181 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÖZ GRUPLARINDA ANLAM (KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARI, İKİLEMELER)İKİLEMELER)
SÖZ GRUPLARINDA ANLAM (KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARI, 3. BÖLÜM 181
KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARI
• Çeşitli anlam ilgileri oluşturmak için kullanılan söz öbeklerine kalıplaşmamış söz grupları denir. Atasözleri, deyimler
ve özdeyişler dışında kalan birden fazla sözcükten oluşan ifadeler kalıplaşmamış söz grupları arasında yer alır.

̛ Örnek: “Bu hikâye kitabı fazlalıklarından arınmış bir şekilde yeniden basıldı.” cümlesindeki “fazlalıklarından arın-
mış” ifadesi, kalıplaşmamış bir söz grubudur. Bu söz grubu, yeniden basılan hikâye kitabının “gereksiz sözcük ve
ayrıntılardan temizlendiğini” anlatır.

• Kalıplaşmamış söz grupları, yazarların çoğu zaman deyimlerden esinlenerek oluşturdukları sözlerdir. Deyimlerden

farkı, halk arasında yaygınlaşan kullanımlardan ziyade yazara özgü ifadeler olmalarıdır. Yazarlar kalıplaşmamış
söz gruplarını kullanarak anlatmak istediklerini daha iyi anlatırlar, ayrıca az sözle çok şey anlatma imkânına da
EDİTÖR YAYINLARI
sahip olurlar.

̛ Örnek: Kalıplaşmamış Söz Gruplarının Kullanıldığı Metinler ve Söz Gruplarının Anlamları

Ő Filistin’de çocuklar, ufukta hep kara bulutları Ő Bu eleştiri yazısı, resmen yazının röntgenini
görüyorlar. Onların dünyasında ve hayallerinde çekmiş. Dolayısıyla bunu okuduktan sonra
güneşi göremezsiniz. Bunun nedeni aslında yazının arka planını tahmin etmek, onu oluşum
çok açık. Bütün yaşamları savaş meydanlarında aşamasında geçirdiği değişimlerle tahlil etmek
geçti. Çiçeklerin açması gereken topraklarında pek de zor değil. Eleştirmen her şeyi en çıplak
her zaman kan ve gözyaşı vardı. hâliyle gözler önüne seriyor.

Bu metinde geçen “ufukta hep kara bulutları görme” söz Bu metinde geçen “yazının röntgenini çekmek” söz grubu,
grubu “geleceğe umutsuz bakmayı” ifade eder. Anlatıcı, “yazının arka planında var olan ve görülemeyen durumu
parçada bahsedilen çocukların umutsuz yaşamlarını an- yansıtmak” anlamında kullanılmıştır. Bu da eleştirmenin
latmak için bu söz grubunu seçmiştir. başarısını vurgulamaktadır.

{ Not:
• Metin içinde kullanılan söz gruplarının anlamları bulunurken söz grubunun gerçek anlamından yola çıkarak cümle
veya metindeki anlamı bulunabilir ya da cümle veya metinde verilen anlamı tespit edilerek söz grubu tahlil edile-
bilir.
• Kalıplaşmamış söz grupları soruları, genellikle sorularda altı çizili olarak ya da soru kökünde tırnak içinde belirtilir.
Belirtilen ifadenin, parçanın anlamına katkısı sorulur. Bu tarz soruları kolaylıkla çözebilmek için öncelikle kelime
dağarcığımızın geniş olması ve verilen ifadelerin muhakemesini iyi yapabilmemiz gerekir.

İKİLEMELER
• Anlamı pekiştirmek, güçlendirmek ve çekici kılmak için aynı, yakın ya da karşıt anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla
oluşan kelime gruplarına ikileme denir.

̛ Örnek: uzun uzun, büyük küçük, güzel çirkin, şırıl şırıl, eciş bücüş, çoluk çocuk, şan şöhret...

̛ Örnek:
Ő “İki kardeş güzel güzel oynarken ne oldu ise birdenbire bir ağlama, bir çığlık başladı.” cümlesindeki “güzel güzel”
ikilemesi cümlede, “olağan bir şekilde, herhangi bir sorun olmadan” anlamında kullanılmıştır.

Ő “Yarım yamalak konuşmalar duydum kapı arkalarından.” cümlesindeki “yarım yamalak” ifadesi ikilemedir. Cümleye
“eksik, kusurlu, noksan” anlamlarını katmıştır.