Page 3 - 8. SINIF FEN BİLİMLERİ DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

1. ünite: MeVSiMLeR Ve iKLiM PARAGRAF TESTI 1

1 Dünya dönme ekseni etrafında batıdan doğuya doğru 3 Dünya, Ekvator çizgisiyle iki eşit parçaya bölünmüştür.
dönerek günlük hareketini yapar. Dünya’nın 24 saatte Üst tarafına kuzey yarım küre, alt tarafına ise güney
tamamladığı günlük hareketinin bazı sonuçları vardır. Bu yarım küre adı verilmiştir. Her iki yarım kürede de mev-
sonuçlara gece ve gündüzün art arda yaşanması ve gün- simler birbirinin tersi olarak yaşanır. Kuzey yarım küre
lük sıcaklık farklarının oluşması örnek verilebilir. Dünya, yazı yaşarken güney yarım küre kışı yaşamaktadır. Aynı
günlük hareketini yaparken aynı zamanda Güneş’in etra- şekilde bir yarım kürede ilkbahar yaşanırken diğer yarım
fında elips bir yörüngede dolanarak yıllık hareketini de kürede de sonbahar yaşanır. Mevsimlerin oluşmasının iki
gerçekleştirir. Dünya yörünge etrafındaki dolanımını 365 temel sebebi vardır: eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş
gün 6 saatte tamamlar. Yörünge, gök cisimlerinin başka etrafında dolanması. Eğer eksen eğikliği olmasaydı Dünya,
bir gök cismi çevresinde dolanırken izlediği yola denir. Güneş’in etrafında dolanırken Güneş ışınlarının yere düşme
Yörüngenin oluşturduğu düzleme ise yörünge düzlemi ya açısı değişmeyecek, farklı mevsimler oluşmayacaktı.
da dolanma düzlemi adı verilmektedir. Kuzey ve güney Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi
yarım küre olarak Dünya’yı paralel olarak iki eş parçaya söylenebilir?
böldüğü varsayılan hayali çizgiye Ekvator, Ekvator çizgi-
sinin oluşturduğu düzleme de Ekvator düzlemi adı verilir. A) Dünya’yı iki parçaya ayırırken göze alınan temel ölçüt
Ekvator düzlemi, dolanma düzlemi ile çakışık değildir. mevsim farklılıkları olmuştur.
Bu nedenle Dünya, dolanma düzleminde biraz eğik bir B) Mevsimlerin oluşması Dünya’nın günlük hareketi so-
şekilde yol alır. Ekvator düzlemi ile Dünya’nın dolanma nucu oluşmuştur.
düzlemi arasında 23 derece 27 dakikalık bir açı vardır. Bu C) Güneş ışınlarının farklı açılarla yeryüzüne düşmesi,
açı, Dünya’nın kutup noktalarını birleştiren, dönme ekse- eksen eğikliği sonucu oluşur.
ninin de 23 derece 27 dakikalık bir açı ile eğik durmasına D) Farklı yarım kürelerde görülen mevsimler, Güneş’in
sebep olur. Bu durum eksen eğikliği olarak tanımlanır.
Dünya’ya uzaklaşıp yakınlaşması sonucu oluşur.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin
cevabı yoktur?
A) Ekvator düzlemi ile dolanma düzlemi arasındaki iliş-
kiden doğan eğiklik kaç derecedir?
B) Dünya’nın kendi etrafında ve Güneş’in etrafında yap-
tığı hareketler ne kadar sürede tamamlanır? 4 Güneş’ten gelen ışınlar ne kadar dik açılarla düşerse
C) Ekvator çizgisinin Dünya’yı ayırdığı varsayılan parça- orada birim yüzeye düşen enerji miktarı daha fazla ola-
lara ne ad verilir? cak ve o bölge daha fazla ısınacaktır. Eğer gelen ışık eğik
D) Dünya batıdan doğuya değil de tersi yönde dönseydi açıyla gelirse daha geniş alanları ısıtacağı için ısınma
oranı dik gelen ışığa göre daha az olacaktır. Dik ve dike
yıllık hareketi nasıl değişirdi?
yakın gelen ışık alan bölgeler yaz aylarını yaşarken diğer
yarım küre kış ayını yaşar. Çok ışık alan yarım küre dik ve
büyük açıyla geldiği anlarda yaz mevsimi yaşanır. Az ışık
2 21 Mart tarihinde eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalktığı alan yarım küre eğik ve küçük açıyla geldiği anlarda kış
için güneş ışınları öğle vakti Ekvator üzerindeki noktalara mevsimi yaşanır. Bu iki durumun arasındaki zamanlarda
dik açı ile düşer. Güneş ışınları, güney yarım küre yüze- da ilkbahar ve sonbahar mevsimleri yaşanmaktadır.
yinde giderek daha az, kuzey yarım küre yüzeyinde ise Yukarıdaki parçaya göre Dünya üzerinde bir noktada
giderek daha fazla ısı enerjisi oluşturur. Bu tarihten itiba- kış mevsiminin yaşanması neye bağlıdır?
ren güney yarım kürede sonbahar mevsimi, kuzey yarım
kürede ise ilkbahar mevsimi yaşanmaya başlar. A) Güneş’ten gelen ışınların yeryüzüne dik açıyla düş-
mesine
Yukarıdaki parçaya verilebilecek en uygun başlık
aşağıdakilerden hangisidir? B) Güneş ışınlarının bulunulan yarım küreye küçük açı-
larla ve az düşmesine
A) Kuzey Yarım Küre’de bahar başlangıcı
C) Bulunulan yarım kürenin dışında ilkbahar mevsiminin
B) Özel Tarihler yaşanmasına
C) Dünya’da Bahar Başlangıcı D) Güneş’ten gelen ışınların bulunulan yarım küreye bü-
D) Mevsimlerin Oluşumu yük açılarla gelmesine

Markaj Yayınları / 8. Sınıf Fen Bilimleri 3
MARKAJ YAYINLARI