Page 110 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
110
110 DOĞAL SİSTEMLER
3. Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı: Basra Termik Alçak Basınç: Yaz mevsiminde
etkisi daha fazladır. Kurutucu etki yapar.
* Türkiye'nin büyük bir kesiminde ortalama
sıcaklık değerleri 16°C ile 31°C arasında * Türkiye’nin etrafında bulunan basınç mer-
değişir. kezleri iklim üzerinde önemli etkilere sahiptir.

* Güneydoğu kesimlerinde en yüksek sıcaklık * Kış mevsiminde Sibirya ve İzlanda basınç
merkezleri etkili olmaktadır.
değerleri görülür.
* Sibirya yüksek basıncı sıcaklığı düşürmekte
* Kuzeydoğu Anadolu'da en düşük sıcaklık İzlanda alçak basıncı ise kışların biraz daha
EDİTÖR YAYINEVİ
değerleri görülür. ılık geçmesine neden olmaktadır.
* Yaz mevsiminde ise Asor ve Basra basınçları
TÜRKİYE'DE GÜNEŞLENME SÜRESİ etkili olmaktadır.
* Güneşlenmenin en fazla olduğu yerler * Bu basınç merkezleri yazların sıcak ve kurak
Türkiye’nin güney kesimleridir. geçmesine neden olmaktadır. Asor DYB, yıl

* Güneşlenmenin en az olduğu yer ise Karade- boyunca etkilidir.
niz kıyılarıdır. Bunun nedeni bulutlu ve yağışlı Basınç merkezleri, yeryüzü şekilleri, kara ve
gün sayısının fazla olmasıdır. * deniz karakterleri etkisiyle ülkemizde farklı
* Güneşlenme süresinin fazla olması güneş rüzgârlar da ortaya çıkmaktadır.
enerjisi potansiyelini arttırır. Bunlardan bir tanesi de föhn rüzgârlarıdır.
*

TÜRKİYE'DE DON OLAYI
ο
4000 m -5 C
* Türkiye’de don olayı özellikle ilkbahar, sonba- 3000 m 0 C 5 C
ο
ο
har ve kış mevsiminde görülür. Özellikle ilk- ο ο
baharda görülen don olayı tarımsal üretime 2000 m ο 5 C 15 C ο
büyük bir zarar verir. 1000 m 15 C 10 C 25 C 35 C
ο
ο
Deniz Seviyesi
* Doğu Anadolu Bölgesi’nde don olayı çok fazla
görülür. * Yamaçtan aşağı inen sıcak ve kuru rüzgârlara
föhn rüzgârları denir.
TÜRKİYE’DE BASINÇ VE RÜZGÂRLAR Föhn rüzgârları yamaçlarda her 100 m’de
*
İzlanda Dinamik Alçak Basınç: Yazın yağmur, sıcaklığı 1°C artırmaktadır. Ülkemizde Doğu
Karadeniz ve Toroslar’da föhn etkisi görül-
kışın kar yağışına neden olur.
mektedir.
Sibirya Termik Yüksek Basınç: Kış mevsiminde Meltem rüzgârları ve bazı yerel rüzgârlar da
etkisi çok fazladır. Bazı günlerin soğuk ve ayaz * ülkemizde etkili olmaktadır.
geçmesine neden olur.
* Karayel, Yıldız ve Poyraz soğuk rüzgârlar;
Asor Dinamik Yüksek Basıncı: Kışın Balkanlar Samyeli, Kıble ve Lodos ise sıcak rüzgârlardır.
üzerinden gelirse kar yağışına neden olur. Yazın
kuraklığa neden olur. * Bu rüzgârların etki alanları çok geniş değildir.